Bài 3: Bạn và bản báo lựa chọn thể tài và đề tài nào để dự thi?

Thứ hai - 19/08/2019 10:20

Trong 2 số trước, chúng tôi đã nêu các thể tài dự thi báo chí từ giải tỉnh đến giải Báo chí quốc gia cùng việc lập kế hoạch dự thi, trong đó nhấn mạnh bản thân mỗi nhà báo cũng như mỗi ban Biên tập cần có kế hoạch dự thi, tránh tình trạng gặp chăng hay chớ hoặc không có ý chí dự thi. Mỗi cuộc thi ví như mỗi trận đánh, có chuẩn bị kỹ mới hy vọng thành công. Cũng có khi đã dày công chuẩn bị mà vẫn có thể trắng tay bởi đi thi có lúc cũng gặp may rủi, những thất bại đem lại nỗi buồn nhưng cũng để ta trưởng thành hơn, và thất bại còn là “mẹ” của thành công. Khi dự thi, đề tài độc đáo thường dễ vào giải hơn so với cùng đề tài mà đông người dự thi. Ví dụ, những năm gần đây Giải BCQG thường có nhiều bài dự thi về ô nhiễm môi trường, về nông nghiệp nông thôn, về tái cơ cấu kinh tế, do đó chỉ những bài thật chất lượng mới có thể đạt giải. Bởi vậy, khi dự thi cần chọn trúng đề tài và cũng cần chọn những thể loại báo chí phù hợp với bản thân mình.

Trước hết nói về thể tài. Đối với các đài huyện, thành phố thì có thể dự thi đầy đủ các thể tài của Giải Báo chí Nguyễn Văn Linh và Liên hoan Phát thanh, Truyền thanh, Truyền hình năm 2019 như phóng sự, bài phản ánh, chương trình phát thanh 15 phút.

111 — Tập huấn nghiệp vụ cho hội viên Hội Nhà báo Hưng Yên

Đối với Đài Hưng Yên khi tham gia Liên hoan Truyền hình 2019 tại Nha Trang cũng như Giải Báo chí Quốc gia có thể dự thi phóng sự, phim tài liệu, tọa đàm giao lưu; Dự thi tại Nha Trang còn có ca nhạc, chương trình khoa giáo, chương trình sân khấu. Các thể tài nói trên trừ tọa đàm và giao lưu thường không có nhiều đài tham gia, còn lại đều rất nhiều tác phẩm tham gia. Ví dụ, Giải Báo chí Quốc gia thể loại Truyền hình những năm gần đây thường có khoảng 300 phóng sự, khoảng 80 phim tài liệu thì tiểu ban Tọa đàm, Giao lưu, Bình luận thường dưới 50 tác phẩm. Và trong số 4 giải BCQG của Đài Hưng Yên trong những năm gần đây thì tọa đàm đã chiếm 2 giải. Nếu Đài Hưng Yên chú trọng nâng cao chất lượng của tọa đàm và mạnh dạn làm giao lưu để dự thi thì khả năng đạt giải tại Liên hoan truyền hình cũng như tại Giải báo chí Quốc gia là hiện thực hơn so với các thể tài báo chí khác. Nên nhớ, mặc dù không chuyên về truyền hình nhưng báo Thái Bình vẫn đạt Giải BCQG khi dự thi giao lưu “Trái tim nhân ái”.

Đối với báo Hưng Yên có thể tham gia các thể loại báo viết và báo điện tử như bài phản ánh, phóng sự, phóng sự điều tra, ghi chép, ký báo chí, xã luận, bình luận, ảnh báo chí.
Về đề tài - Đây là điểm quan trọng nhất đối với tác phẩm dự thi. Chúng ta cần lựa chọn những nhân tố mới cách làm hay để nhân rộng như làm cách nào để giảm thiểu ô nhiễm môi trường; làm thế nào để không có chất bảo quản độc hại trong thức ăn cũng như không để tồn dư thuốc sâu và chất kích thức trong chăn nuôi; bằng cách nào để tích tụ ruộng đất và áp dụng khoa học vào nông nghiệp để tăng năng xuất lao động; biện pháp nào để giảm thiểu tai nạn giao thông; biện pháp nào để giảm trừ ma túy cùng các tệ nạn xã hội; biện pháp nào để giảm rượu bia, giảm thuốc lá trong cán bộ và trong nhân dân... Cũng có thể là một địa phương không dùng túi nilon hoặc một địa phương chăm lo để trẻ em không thấp còi không cận thị và tất cả đều biết bơi...

Những nhân tố điển hình thường xuất hiện rất ít nếu không nói là vô cùng khan hiếm. Nhưng không phải là không có trong đời thường. Đài Hưng Yên đã vài lần thành công về nhân tố mới như bà Sang nhặt rác của Thanh Hoa, và đặc biệt gần đây là của Ngọc Anh khi giới thiệu những cách làm sáng tạo của cô giáo Thúy trường Đức Hợp.

Cùng với đề tài về nhân tố mới thì những tác phẩm báo chí dự thi mang tính phản biện, phê bình cũng dễ được giải. Cụ thể năm 2018, trong số 106 giải chính thức thì đã có 53 giải được trao cho các tác phẩm mang tính phê bình và phản biện. Còn tại giải BCQG năm 2017 thì đã có 55 tác phẩm mang tính phê bình và phản biện đạt giải so vớ 50 tác phẩm mang tính biểu dương. Khi làm các đề tài mang tính phê bình và phản biện thì ngoài lòng dũng cảm còn đòi hỏi nhà báo phải có bản lĩnh và kinh nghiệm không cần tung toàn bộ chứng cứ trong tác phẩm để tránh sự phản công của đối tượng bị phê bình.

Nguyễn Công