Ký hiệu là những chữ cái hoặc tổ hợp chữ cái có kèm theo chữ số, dấu phụ theo quy ước quốc tế hoặc quốc gia dùng trong các ngành khoa học. Ký hiệu khoa học là một đơn vị mà sự xuất hiện của nó trên báo chí là hoàn toàn tất yếu, không thể thay thế, nhất là đối với các thông tin khoa học kỹ thuật, liên quan đến chuyên môn sâu của từng ngành. Việc sử dụng ngôn ngữ ký hiệu khoa học trên báo chí gặp nhiều khó khăn bởi công chúng báo chí rất rộng, trình độ học vấn, trình độ văn hóa khác nhau cho nên để tiếp nhận được thông tin từ các ký hiệu đó là một vấn đề. Việc sử dụng ký hiệu khoa học trên báo chí có một số ưu điểm như: ngắn gọn, tiết kiệm đáng kể chỗ in trên giấy; có khả năng thông tin và bảo đảm chính xác tuyệt đối lượng thông tin, giúp người đọc hiểu được thông tin mà người viết cần truyền tải mà không cần phải viết chính xác tên của nó. Ví dụ, để truyền tải thông tin chiều dài là 5 mét, người viết sẽ sử dụng ngôn ngữ ký hiệu khoa học là 5m.
Tuy nhiên, việc sử dụng ký hiệu khoa học hiện nay gặp một số khó khăn nhất định. Đối với một số ký hiệu được sử dụng rộng rãi, các phương tiện truyền thông sẽ giúp độc giả dễ dàng tiếp cận thông tin như khi sử dụng ký hiệu đơn vị đo lường độ dài (m, km), diện tích (m2, ha), tần số (Hz), khối lượng (kg)…Tuy nhiên, một số ký hiệu dùng trong phạm vi hẹp, ít người biết đến như áp suất (N/m2)… Vấn đề đặt ra đối với báo chí là làm thế nào để đạt được chuẩn mực nhất quán trong cách thể hiện ký hiệu khoa học trong tác phẩm báo chí. Việc sử dụng ký hiệu khoa học tùy thuộc nhiều vào nội dung thông tin của tác phẩm báo chí, để đạt được hiệu quả thông tin, khi sử dụng ký hiệu trên báo chí cần lưu ý:
Một là: Ký hiệu đơn vị đo lường chỉ nên dùng sau một chữ số cụ thể, ví dụ dài 500m, rộng 10ha… Đối với những trường hợp sử dụng theo kiểu ước lượng không nên dùng ký hiệu mà dùng dạng đủ của tên đơn vị đo lường, ví dụ cánh đồng có diện tích rộng hàng trăm héc ta… (không nên dùng cánh đồng có diện tích rộng hàng trăm ha).
Hai là: Không tùy tiện trong việc sử dụng ký hiệu khoa học, không tự ý thay đổi mà phải dùng chính xác như nó đã được quy ước theo quy ước quốc tế hoặc quốc gia, ví dụ Hz không được viết thành hz, HZ hay ha viết thành HA, Ha…
Hồng Ngọc
Chi hội Báo Hưng Yên