Uống nước nhớ nguồn: Trách nhiệm và bổn phận của thế hệ trẻ hôm nay

Thứ sáu - 25/07/2025 11:29

Trong dòng chảy lịch sử của dân tộc Việt Nam, đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" từ bao đời nay vẫn là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, hun đúc nên bản sắc văn hóa và tinh thần dân tộc. Nhớ ơn những người đi trước, tri ân các thế hệ đã hy sinh xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, chính là nền tảng để mỗi người Việt Nam hôm nay và mai sau nhận diện rõ hơn trách nhiệm của mình với đất nước, với cộng đồng và với chính bản thân.

Truyền thống ngàn đời, ngọn lửa không bao giờ tắt

Trong kho tàng tục ngữ, ca dao Việt Nam, câu nói "Uống nước nhớ nguồn" là lời nhắc nhở mộc mạc mà sâu sắc về lòng biết ơn cội nguồn, tổ tiên, những người đã gây dựng, giữ gìn và phát triển quê hương, đất nước. Đó không chỉ là triết lý sống, mà còn là chuẩn mực đạo đức đã được hun đúc qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước.

cham soc nguoi co cong — Chăm sóc người có công - những việc làm thiết thực, ý nghĩa

Trong suốt chiều dài lịch sử, tinh thần ấy được thể hiện qua những việc làm cụ thể: từ việc giữ gìn và chăm sóc mồ mả tổ tiên, lập đền thờ, khắc ghi công lao các bậc tiền nhân, đến việc dựng bia ghi danh liệt sĩ, tổ chức các ngày lễ tri ân những người có công với cách mạng. Mỗi mùa Vu Lan, mỗi dịp giỗ Tổ Hùng Vương hay những ngày tháng 7 tri ân, người Việt lại lặng lòng tưởng nhớ những người đã khuất, biết ơn các anh hùng liệt sĩ, các thương binh, bệnh binh đã hy sinh cả tuổi xuân cho nền độc lập hôm nay.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn căn dặn: Ăn quả phải nhớ người trồng cây. Phải biết ơn các chiến sĩ, đồng bào đã hy sinh để giữ nước. Lời Bác nhắc nhở không chỉ là bài học đạo đức, mà còn là mệnh lệnh đối với mỗi người con đất Việt.

Những việc làm đền ơn đáp nghĩa

Hôm nay, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” không chỉ dừng lại ở lời nhắc nhở hay sự kiện mang tính hình thức, mà đã trở thành phong trào thi đua rộng khắp trong đời sống xã hội. Ở khắp các địa phương, phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, chăm lo người có công với cách mạng, gia đình thương binh, liệt sĩ, Mẹ Việt Nam anh hùng, đã lan tỏa mạnh mẽ.

Những nghĩa trang liệt sĩ được tu bổ, chăm sóc thường xuyên. Nhiều ngôi nhà tình nghĩa được xây dựng, hàng chục ngàn sổ tiết kiệm được trao tặng. Các chương trình khám chữa bệnh miễn phí cho thương binh, bệnh binh, chính sách hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm cho con em người có công… đã trở thành việc làm thường xuyên, thể hiện tinh thần tri ân sâu sắc.

Ở nhiều địa phương, phong trào “Toàn dân chăm sóc gia đình chính sách” hay hoạt động “Thắp nến tri ân” vào dịp 27/7 hàng năm đã trở thành nét đẹp văn hóa, thu hút sự tham gia của đông đảo thế hệ trẻ. Những việc làm ấy, dù lớn hay nhỏ, đều chứa đựng sự trân trọng quá khứ, đồng thời khơi dậy trách nhiệm sống tốt đẹp hơn với cộng đồng, xã hội.

Trách nhiệm và bổn phận thế hệ hôm nay

Lịch sử dân tộc đã bước sang những trang mới, nhưng giá trị của truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” vẫn giữ nguyên tính thời sự. Đất nước phát triển, đời sống ngày càng được nâng cao, thì việc tri ân, chăm lo cho người có công lại càng phải được thực hiện một cách thiết thực, hiệu quả và nhân văn hơn.

Đối với thế hệ trẻ hôm nay, "Uống nước nhớ nguồn" không chỉ là việc tham gia những hoạt động tri ân trong ngày lễ, mà còn là trách nhiệm học tập, rèn luyện, cống hiến để giữ gìn và phát huy thành quả mà cha ông đã để lại. Một xã hội tốt đẹp là xã hội mà mỗi công dân đều sống có lý tưởng, biết hướng về cội nguồn, biết trân trọng quá khứ để làm giàu có hơn cho hiện tại và tương lai.

cham soc nghia trang — “Uống nước nhớ nguồn” không chỉ là biểu hiện của lòng biết ơn, mà còn là điểm tựa tinh thần để đất nước tiếp tục vững bước trên con đường phát triển.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, khi các giá trị văn hóa đang chịu nhiều tác động của cơ chế thị trường, của lối sống thực dụng, thì việc giáo dục đạo lý truyền thống cho thế hệ trẻ càng cần được chú trọng. Phải làm sao để mỗi người dân, nhất là lớp trẻ, không chỉ thuộc lòng câu nói "Uống nước nhớ nguồn", mà còn biến nó thành hành động cụ thể trong cuộc sống: sống tử tế, biết ơn, sẻ chia, sẵn sàng giúp đỡ những người gặp khó khăn, sống có trách nhiệm với gia đình, xã hội và đất nước.

Hướng về tương lai bằng sự tri ân sâu sắc

Ngày nay, trên các công trình xây dựng, trong từng lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, dấu ấn của thế hệ đi trước vẫn còn đó. Những vùng đất từng là chiến trường khốc liệt, nay đã trở thành những khu công nghiệp, khu du lịch, những cánh đồng xanh trù phú, những đô thị sầm uất… Thành quả ấy có được là nhờ sự hy sinh to lớn của các thế hệ cha anh. Và thế hệ hôm nay, bằng trách nhiệm của mình, phải gìn giữ, tiếp bước con đường cha ông đã đi, góp sức xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

“Uống nước nhớ nguồn” không chỉ là biểu hiện của lòng biết ơn, mà còn là điểm tựa tinh thần để đất nước tiếp tục vững bước trên con đường phát triển. Sự tri ân phải đi đôi với hành động; lòng biết ơn phải thể hiện bằng việc làm cụ thể, bằng sự nỗ lực vươn lên trong học tập, lao động, công tác, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Lòng tri ân chính là chiếc cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa sự hy sinh và thành quả, giữa những giá trị truyền thống và tương lai của dân tộc. Trách nhiệm của thế hệ hôm nay là giữ gìn, lan tỏa đạo lý ấy như một phần không thể thiếu trong hành trình dựng xây đất nước Việt Nam giàu mạnh, hùng cường.

NLBHY