Hội nghị trực tuyến các nhà báo thế giới năm 2021: Báo chí với kỷ nguyên hậu COVID-19 và các vấn đề biến đổi khí hậu

Do làn sóng lây nhiễm COVID-19 không ngừng lan rộng tại nhiều quốc gia, "Hội nghị các nhà báo thế giới" được Hội Nhà báo Hàn Quốc tiếp tục đăng cai tổ chức lần thứ 2 dưới hình thức trực tuyến từ ngày 19-20/4/2021.
Với sự tham dự của 67 nhà báo đến từ 42 quốc gia, thông qua 49 tham luận, Hội nghị các nhà báo thế giới 2021 hướng tới tương lai của báo chí trong kỷ nguyên hậu COVID-19 và các vấn đề "nóng" về biến đổi khí hậu toàn cầu.

Tác động của COVID-19 và hướng đi của báo chí

Năm 2020 và 2021 đối với người dân trên thế giới là khoảng thời gian vô cùng khó khăn. Nó đã thay đổi con người, xã hội, thay đổi cách thức làm việc và tận hưởng cuộc sống của mọi người. Sự vận hành của báo chí cũng không nằm ngoài quy luật đó. Thoạt đầu, với việc "dư" nguồn cung về thông tin ở mọi góc độ của đại dịch cũng như áp lực kinh tế báo chí, nhiều tờ báo trên thế giới đã phải đình bản, đóng cửa hoặc nhẹ hơn là phải chuyển sang hình thức hoạt động khác.

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và các nền tảng trực tuyến, các dịch vụ cung cấp thông tin độc lập do các cá nhân tạo ra đã có thể mang lại một "phiên bản cấp tiến hơn" của tin tức. Đây cũng là một lời cảnh tỉnh cho nhiều hãng truyền thông về việc cần nhanh chóng hành động, thay đổi cách thức tiếp cận.

Thế giới vẫn đang phải gồng mình chống chọi với đại dịch. Điều này gây khó khăn cho việc dự đoán các xu hướng trong tương lai. Tuy nhiên, việc cắt giảm nhân sự, đình bản một số ấn phẩm hay tạm ngừng hoạt động một số văn phòng đại diện hoặc cơ quan thường trú... vẫn là giải pháp mà một số tờ báo lựa chọn để vượt qua khủng hoảng.

Nhà báo Kiratikorn Blauw, Tổng Biên tập Đài Truyền hình Thái PBS World cho biết: "Hầu hết các cơ quan báo chí tại Thái Lan đang chạy đua trong  cuộc chiến về tỷ lệ người xem qua các chương trình phát sóng; đặc biệt khi nhiều hãng truyền thông đã đưa ra một loạt các nội dung cạnh tranh, phát trên nền tảng trực tuyến. Đại dịch COVID-19 càng khiến cuộc đua này trở nên khốc liệt và gấp rút hơn bao giờ hết".

"Đại dịch không chỉ là vấn đề của công nghệ y tế, mà còn là vấn đề truyền tải thông tin”, ông Jim Boumelha, nguyên Chủ tịch Liên đoàn các Nhà báo Thế giới nhấn mạnh. "Một năm sau khi đại dịch bùng phát, người ta có thể đánh giá sự đóng góp to lớn của các nhà báo thông qua nguồn thông tin đa chiều khổng lồ mà họ mang lại. Một điều quan trọng không kém là vai trò của các nhà báo trong việc nâng cao nhận thức về đại dịch".

Đại dịch COVID-19 đã mở ra nhu cầu mạnh mẽ hơn đối với các giải pháp chính sách công liên quan đến sự hỗ trợ của chính phủ như: đặt hàng các tác phẩm báo chí hoặc áp dụng thuế tài trợ cho báo chí viết hỗ trợ tài chính hay đưa ra các gợi ý về chính sách phục hồi kinh tế sau COVID. Chính phủ một số nước phải cung cấp các gói tài trợ khẩn cấp nhằm hỗ trợ các hãng truyền thông, các nhà báo tự do tiếp tục vận hành công việc của mình. Điều này đã khiến cho các tổ chức đại diện cho các nhà báo như công đoàn, Liên đoàn các nhà báo quốc tế... tranh luận và vận động cho các kế hoạch hỗ trợ báo chí. Một số quỹ phúc lợi hoặc tổ chức phi chính phủ đã cung cấp các gói ngân sách tài trợ cho các hãng tin khởi nghiệp.

Đại dịch COVID-19 đã khiến các hãng tin nhận ra rằng thông tin chính xác, được kiểm chứng thực tế là chìa khóa để tồn tại. Nó đã tạo ra những thay đổi trong các tòa soạn và sự cần thiết phải coi trọng các nhà báo và bảo vệ sinh kế cho các nhà báo.

Bên cạnh đó, khi các tin tức về COVID-19 bắt đầu trở nên nhàm chán, các hãng tin cũng đang khám phá các cách mới để giới thiệu tới độc giả các nội dung khác hấp dẫn và phong phú hơn nhằm tăng doanh thu ngay cả trong bối cảnh đại dịch.

Biến đổi khí hậu - sát thủ thầm lặng và dai dẳng

Cũng tại Hội nghị, bên cạnh việc thảo luận các tác động của COVID-19 và hướng đi mới cho báo chí, các nhà báo tham dự cũng chia sẻ về một mối đe dọa nghiệm trọng khác, đó là biến đổi khí hậu (BĐKH).

Tham gia thảo luận, các nhà báo chia sẻ quan ngại chung về những tác động nghiêm trọng và đa chiều của BĐKH, khẳng định mối liên hệ giữa BĐKH và tình trạng bất ổn, xung đột, đồng thời nhấn mạnh vai trò của báo chí trong công tác truyền thông về BĐKH và các vấn đề môi trường.

"Thực tế, ứng phó với biến đổi khí hậu cần đặt ngang hàng với những nỗ lực kiểm soát COVID-19 bởi những hệ lụy khôn lường mà nó để lại", ông Habib Toumi, Cố vấn Truyền thông Thông tấn xã Bahrain nhấn mạnh.

Phóng viên Báo Dân trí cho biết: "Báo chí Việt Nam là một trong những lực lượng hàng đầu trong cuộc chiến chống lại BĐKH. Nhiều vụ phá rừng được phóng viên phanh phui trước khi chính quyền địa phương hành động. Nhiều trường hợp phóng viên phải dấn thân khi tham gia thực hiện phóng sự về chặt phá rừng, đối mặt với những nhóm người liều lĩnh và manh động. Trong đợt lũ lụt ở miền Trung VN tháng 10 vừa qua, một số nhà báo Việt Nam đã nhận được rất nhiều lời khen ngợi không chỉ vì những nỗ lực dũng cảm xông pha đến những điểm ngập lụt, sạt lở mà còn vì sự thấu hiểu và chia sẻ với người dân địa phương".

Đại diện Hội Nhà báo Việt Nam chia sẻ: "Hiện nay Việt Nam đã kiểm soát thành công làn sóng thứ 3 COVID-19 và bước đầu đạt được những kết quả khả quan trong việc sản xuất vắc xin COVID-19 “made in Vietnam” đầu tiên, dự kiến sẽ có vào cuối tháng 9/2021. Tuy nhiên, song song với đại dịch, Việt Nam đã phải đối mặt với ảnh hưởng nghiêm trọng của BĐKH. Diễn biến phức tạp của hạn hán, lũ lụt, sạt lở đất, và hàng loạt cơn bão nhiệt đới gần đây đã tàn phá khu vực miền Trung của đất nước. Theo đó, báo chí môi trường là một kênh cung cấp thông tin quan trọng, trao quyền và thúc đẩy mọi người hành động để tạo ra những thay đổi tích cực. Nhà báo có khả năng đặc biệt trong việc đẩy nhanh các hành động chống BĐKH bằng cách vận động và giáo dục. Với vai trò là những người theo dõi công chúng, các nhà báo hợp tác với các nhà khoa học và nhà hoạt động môi trường để nâng cao nhận thức, vận động giải pháp và tìm cách khắc phục khủng hoảng. Hiện nay, Hội Nhà báo Việt Nam chú trọng tăng cường các khóa bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho các nhà báo viết về BĐKH, tạo điều kiện mời một số chuyên gia cập nhật dữ liệu về tác động BĐKH đến từng địa phương; từ đó các nhà báo có thể tổng hợp, đưa ra thông điệp hoặc định hướng các biện pháp ứng phó cho người dân".

Bên cạnh đó, các nhà báo chia sẻ ý tưởng về việc xây dựng Diễn đàn các nhà báo môi trường thế giới nhằm tạo dựng một mạng lưới thông tin toàn cầu về BĐKH, giúp gia tăng nhận thức về những hệ hụy của BĐKH, kêu gọi sự chung tay của chính phủ và cộng đồng các nước thông qua các chương trình hành động.

Hội nghị Nhà báo Thế giới do Hội Nhà báo Hàn Quốc tổ chức thường niên từ năm 2013 với mục tiêu thúc đẩy hoà bình thế giới và góp phần phát triển báo chí, truyền thông thế giới.
 

Theo NB&CL