Tài liệu quý của Bảo tàng Báo chí Việt Nam: Báo Dân Chúng, tờ báo cách mạng gây được nhiều tiếng vang tại Sài Gòn, giai đoạn 1938 - 1939

Thứ tư - 23/06/2021 13:53
Bảo tàng Báo chí Việt Nam hiện đã sưu tầm được tờ Báo Dân Chúng số Xuân năm 1939 gồm 28 trang, kích thước 27 x 38cm, in màu khá đẹp. Đây được coi là tờ báo “mở cửa đột phá đánh vào chế độ báo chí của Pháp, mở ra một thời kỳ mới: ra báo tiếng Việt không phải xin phép".

Đó là tờ báo từng được in số lượng lớn, có số lên đến 1,5 vạn bản, xuất bản không xin phép, công khai tại Sài Gòn, mặc nhiên chống lại các sắc lệnh và nghị định về xuất bản báo chí tiếng Việt. Tuy không có tác dụng trong cả nước, nhưng đã làm cho báo chí Nam Kỳ được tự do xuất bản” sau ngày 10/8/1938 khi chính quyền thuộc địa buộc phải thừa nhận tự do xuất bản báo chí ở Nam Kỳ.
111
Bìa báo Dân Chúng, số Xuân 1939

Ngày 22/7/1938, báo Dân Chúng, cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương chính thức ra mắt bạn đọc, bước lên vũ đài chính trị công khai ở Sài Gòn, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Bí thư Hà Huy Tập và đồng chí Nguyễn Văn Cừ. Sự ra đời của báo Dân Chúng là nét son quan trọng trong trang sử truyền thống của nền Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Tòa soạn báo Dân Chúng đặt tại nhà số 43 đường Hamelin (nay là đường Lê Thị Hồng Gấm), sau chuyển tới nhà số 51E đường Colonel Grimaud (nay là đường Phạm Ngũ Lão, Thành phố Hồ Chí Minh). Báo Dân Chúng được in ốp - sét ở nhà in S.A.T.I, nhà in Bảo Tồn và nhà in Xưa Nay, báo phát hành vào thứ Tư và thứ Bảy hàng tuần trên khổ giấy 37 x 54cm.

Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã sưu tầm được tờ Báo Dân Chúng số Xuân năm 1939 gồm 28 trang, kích thước 27 x 38cm, in màu khá đẹp. Trang bìa của báo nổi bật với 2 gam màu: đỏ, tím than, trong đó vẽ hình một người đàn ông cầm cờ đỏ đang chạy lên phía trước, trên lá cờ có in các khẩu hiệu: 

"Hòa bình - Tự do - Cơm áo

Mặt trận Dân chủ Thống nhứt Đông Dương muôn năm!".

Đặc biệt, phía sau người đàn ông này là đông đảo các tầng lớp đang biểu tình theo khẩu hiệu in trên lá cờ mà người đàn ông đang kêu gọi.

Trong số báo này, có nhiều chuyên mục như: Tình hình thế giới, văn hóa nghệ thuật (phim truyện, thơ, văn chương), chuyên mục bình luận về các vấn đề tôn giáo, xã hội, đòi ân xá chính trị phạm, dừng hành động khủng bố và các chuyên mục quảng cáo. Trong mục Nhắc lại chuyện cũ, bàn qua chuyện mới lược lại những vấn đề trên thế giới năm vừa qua, tình hình kinh tế, chính trị của các nước tư bản; Tình hình Đông Dương từ 1938 - 1939 về kinh tế, chính trị hay những vụ cải cách thuế má dật lùi. Về kinh tế "Năm 1938 là năm mà nhà băng Đông Dương và bọn đại tư bổn đầu cơ phát tài, năm mà quảng đại quần chúng bị thua thiệt, bị khổ sở" (trang 5).

111
Bài viết của Nhà báo Trần Huy Liệu với bút danh Hải Khách trên báo Dân Chúng

Còn về chính trị "Dựa vào lực lượng tranh đấu của dân chúng đòi tự do báo chí, tự do ngôn luận, căn cứ Đạo luật 1881 về tự do báo chí, những người cộng sản đã dành lại quyền tự do báo chí ở xứ này có từ năm 1881, song chính sách thuộc địa vẫn bóp nghẹt nó mãi tới 1936. Vụ án báo Dân Quyền xuất bản không xin phép đã được pháp luật nhìn nhận là vô tội. Song luật tự do báo chí tới 30-8-38 mới được ban hành, nghĩa là sau hơn một tháng mà tờ báo Dân Chúng đã xuất bản không xin phép được các lớp dân chúng hoan nghinh náo nhiệt".

Bên cạnh nhiều chuyên mục có những bài viết không đề tên tác giả, báo Dân Chúng số Xuân năm 1939 có đăng một số bài viết của các nhà báo nổi tiếng thời kỳ này như: Văn hóa ở Liên bang Xô - Viết của Hải Triều (Nguyễn Khoa Văn), Đất Bắc ngày Xuân của Hải Khách (Trần Huy Liệu).

111
111
Bút danh Trí Thành của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ trên báo Dân Chúng

Đáng chú ý nhất trong số báo này, đó là bài viết Tôn giáo với xã hội loài người của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ với bút danh Trí Thành. Bài viết đăng trên 3 trang (23, 24, 27). Trên cương vị Tổng Bí thư, đồng chí Nguyễn Văn Cừ đã chỉ đạo việc thực hiện nghị quyết của Đảng. Tháng 3/1938, Mặt trận dân chủ Đông Dương được thành lập, Tổng Bí thư đã chỉ đạo xuất bản báo Dân Chúng, đồng thời trực tiếp tham gia vào cuộc bút chiến với bút danh Trí Thành, T.C. nhằm phê phán những sai lầm tả khuynh về quan điểm chính trị, phê bình và tự phê bình, về đoàn kết trong Đảng...

Những bài báo của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ thể hiện sự vận động nhuần nhuyễn chủ nghĩa Mác - Lênin và những vấn đề về chiến lược, chỉ đạo chiến lược trong phong trào cách mạng.

Trong bài viết của mình, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ đã đúc kết lại: "Đứng trước tình cảnh ấy, những thái độ tiêu cực ôn hòa của những kể có lương tâm tín ngưỡng đạo đức cao thượng của tôn giáo thiệt không thể cứu vớt được xã hội tối tăm phản động này. Bởi vậy, hết thảy mỗi người, vô luận tín ngưỡng tôn giáo nào, xu hướng chính trị nào cần phải bắt tay nhau tích cực tranh đấu mới cứu vớt nhân loại ra khỏi tấm thảm kịch của bọn phát xít, bọn đế quốc đã gây ra và đương hăm dọa làm cho nó lan tràn khắp thế giới".

Có thể thấy, qua bài viết trên, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ từ vấn đề tôn giáo, đã kêu gọi toàn thể nhân dân, bất luận ai theo tôn giáo nào hay không theo tôn giáo nào thì cũng đều phải cùng nhau đấu tranh để cứu vớt cho chính mình và cho dân tộc. Không có một phép màu tôn giáo nào có thể cứu họ khỏi thảm cảnh trước mắt.

Nội dung chính của báo Dân Chúng là tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng, cổ động và tổ chức quần chúng đấu tranh thực hiện các khẩu hiệu dân chủ và chống chiến tranh phát xít, chống Tờ rốt kit, cổ vũ cho mặt trận dân chủ Đông Dương và ở các nước đấu tranh chống phát xít. Ngày 30/8/1939 báo Dân Chúng xuất bản số cuối cùng. Sau hơn một năm hoạt động, báo Dân Chúng đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử trong cuộc đấu tranh tư tưởng của Đảng, đóng góp những trang rực rỡ trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam. 

 

Theo Thành Nam/NB&CL

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

THƯ VIỆN ẢNH ĐẸP
906029e10ba3d7fd8eb2.jpg 32b8e242c0001c5e4511-1.jpg f774eba794e548bb11f4.jpg 7a0a8baca9ee75b02cff.jpg dcd1d242f0002c5e7511.jpg 23289506b7446b1a3255.jpg 66d134e644a498fac1b5-1.jpg 8a334df96fbbb3e5eaaa.jpg ec1643b261f0bdaee4e1.jpg 75528951ab13774d2e02.jpg 740f0438267afa24a36b.jpg 9e931db13ff3e3adbae2.jpg eef9d3a2f1e02dbe74f1.jpg ac94b8a49de641b818f7.jpg ae0f6bdb499995c7cc88.jpg 895e11f733b5efebb6a4.jpg 27c48a2ea86c74322d7d-1.jpg f7b945c06782bbdce293.jpg 0f6e3f741c36c0689927.jpg c23927250467d8398176.jpg ea6a58024d7f8c21d56e-1-1.jpg 4f0be64af33732696b26-1.jpg b673068913f4d2aa8be5-1.jpg 1d4bb15da420657e3c31-1.jpg 35021b9c0ee1cfbf96f0-1.jpg ffc69024855944071d48-1.jpg 87e8e87cfd013c5f6510-1.jpg f7a58a679f1a5e44070b-1.jpg 5b9e981a8d674c391576-1.jpg dfefc79bd2e613b84af7-1.jpg 02ac9b4b8e364f681627-1.jpg 142989b99cc45d9a04d5-1.jpg fe3d1d75bf087e562719.jpg 94d3461b53669238cb77-1.jpg f38c46ee539392cdcb82-1.jpg 7f5885f9908451da0895-1.jpg e5c4472a52579309ca46-1.jpg 3b20a26fb712764c2f03-1.jpg 0506885d9d205c7e0531-1.jpg 1389b67fa302625c3b13-1.jpg f69297bc83c1429f1bd0-1.jpg 33f61d080875c92b9064-1.jpg e71f3a932feeeeb0b7ff-1.jpg 3b4258344c498d17d458-2-1.jpg aecc18440d39cc679528-1.jpg 01b53b002e7def23b66c-1.jpg 7536f22be75626087f47-1.jpg f87058784d058c5bd514-1.jpg 48dd535d4620877ede31-1.jpg 2799f500528d99d3c09c-1.jpg 0905f0a2572f9c71c53e.jpg 0b4698843f09f457ad18.jpg d5502603818e4ad0139f.jpg c364cdd36a5ea100f84f.jpg 4126eb8e4c03875dde12.jpg 35b9c64f61c2aa9cf3d3.jpg eb2c4421e0ac2bf272bd.jpg cd43fd4859c5929bcbd4-1.jpg a7896047c7ca0c9455db.jpg 370c09e6ae6b65353c7a.jpg 3b96701bd7961cc84587.jpg f369334897c55c9b05d4.jpg d203ce4d69c0a29efbd1.jpg b91ad73673bbb8e5e1aa-1.jpg 520c873d23b0e8eeb1a1.jpg 8f815695f21839466009.jpg d9977394d7191c474508.jpg b94a739fd4121f4c4603.jpg IMG-8015-1.jpg IMG-8020-1.jpg IMG-8014-1.jpg IMG-8021-1.jpg IMG-8007-1.jpg IMG-8017-1.jpg IMG-8018-2.jpg IMG-8016-1.jpg IMG-8013-1.jpg IMG-5512.jpg IMG-5489-1.jpg IMG-5516.jpg IMG-5498.jpg IMG-5504.jpg IMG-5510.jpg IMG-5515.jpg IMG-5497.jpg IMG-5529.jpg IMG-5503.jpg IMG-5509.jpg IMG-5514.jpg IMG-5494.jpg IMG-5518.jpg IMG-5501.jpg IMG-5507.jpg IMG-5513.jpg IMG-5493.jpg IMG-5517.jpg IMG-5500.jpg IMG-5505.jpg TS9-3861-2.jpg TS9-3794-2.jpg
  • Đang truy cập43
  • Hôm nay2,779
  • Tháng hiện tại71,766
  • Tổng lượt truy cập3,041,676
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây