Về thăm đền thờ thân mẫu Bác Hồ

Thứ hai - 05/08/2024 08:22

Giữa một vùng sen nước mênh mông, đền thờ bà Hoàng Thị Loan (thân mẫu của Chủ tịch Hồ Chí Minh) hiện lên với dáng vẻ cổ kính, trầm mặc như gợi về hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam cả đời tất bật sớm khuya nuôi chồng chăm con. Nơi đây đã trở thành địa chỉ vàng, cái nôi văn hóa giáo dục truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn tốt đẹp, cho thế hệ sau. Đồng thời, cũng là điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách thập phương, khi về với mảnh đất Hưng Yên.

111 — Đền thờ Bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thôn Vân Nội (Khoái Châu, Hưng Yên)

Năm 2003, tỉnh Hưng Yên tiến hành khởi công xây dựng đền thờ bà Hoàng Thị Loan, năm 2005 thì khánh thành. Đền thờ Bà Hoàng Thị Loan được khởi dựng trên nền cũ của đình làng Vân Nội, xã Hồng Tiến. Đền toạ lạc trên nền cũ của đình làng Vân Nội, trong tổng khuôn viên 5200m2. Nhà thờ được xây dựng 5 gian, bằng gỗ lim lợp ngói Việt Cổ, theo kiến trúc hình chữ đinh tiền tế, hậu cung. Đình được xây từ thời Hậu Lê, năm 1779 (Cảnh Hưng thứ 40) thờ Thành Hoàng là Thái úy Đỗ Anh Vũ (1113-1159). Ông cương trực thẳng thắn, làm quan Thái úy dưới triều vua Lý Anh Tông (1138-1175), có tài phò vua giúp nước, dẹp giặc ngoại xâm và nội phản. Do có nhiều công lao, năm 1138, Đỗ Anh Vũ được phong làm Phụ quốc Thái úy và được ban quốc tính. Ông còn được triều đình cấp cho 3.000 mẫu ruộng và 1.000 hộ dân lập thái ấp, chính là cánh đồng Tam Thiên Mẫu sau này. Dân nhớ ơn ông, tôn làm Thành Hoàng làng. Đình còn thờ bà Hoàng Thị Ngọc Khương (1652-1736), là con gái út của Động quận công Hoàng Nghĩa Giao. Bà có công với nước, lại có lòng từ thiện thương dân, tự xuất tài sản của nhà mình giúp đỡ người đói nghèo, hoạn nạn, không kể ít nhiều, cho tiền mua ruộng, mua trâu. Tỏ lòng biết ơn bà, dân làng Vân Nội tôn làm bà phúc thần. Nhà thờ bà Hoàng Thị Loan được xây theo kiến trúc hình chữ Đinh, gồm tiền tế và hậu cung. Bước vào trong đền, là dòng chữ được đặt trang trọng chính gian giữa: “Quốc mẫu uy nghi” viết bằng chữ Hán (Tức: Xứng đáng là người mẹ chung của tổ quốc Việt Nam). 2 bên là đôi dòng câu đối ca ngợi Bà: Vân Nội anh hoa thiên cổ tại/ Hoàng môn phẩm tiết tứ phương lưu. (Nghĩa là: Truyền thống tinh anh, tài hoa của quê hương Vân Nội từ ngàn thu vẫn tồn tại nơi đây. Những phẩm chất và tiết hạnh từ cửa nhà họ Hoàng còn lưu truyền khắp bốn phương). Trước nhà thờ, là giếng bán nguyệt trồng sen, với nguồn nước quanh năm không bao giờ cạn. Bên cạnh đền là nhà bia đá và nhà khách, cũng được xây dựng bằng gỗ lim, nơi đón tiếp các đoàn đại biểu và du khách đến thăm. Cảnh sắc thiên nhiên nơi đây, hết sức hài hoà, quện vào không gian kiến trúc cổ kính, uy nghiêm, tạo nên cảm giác thanh tịnh, thật thư thái và bình yên. Những hình ảnh, tư liệu và hiện vật nơi đây, như tái hiện lại những câu chuyện kết nối giữa 2 vùng quê (Hưng Yên – Nghệ An). Thu hút sự chú ý của du khách chính là chiếc khung cửi được làm theo nguyên mẫu chiếc khung cửi đang trưng bày tại Nghệ An. Đây là vật dụng đã gắn bó một đời với bà những đêm khuya vắng, dệt nên những mảnh vải chăm chồng, nuôi con. Trong nhà thờ còn có khu trưng bày, giới thiệu những hình ảnh và hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người 10 lần về thăm tỉnh Hưng Yên. Qua đó, giúp du khách tham quan, mường tượng được phần nào về cuộc đời tần tảo, chịu thương, chịu khó cùng đức hi sinh của thân mẫu Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

111 — Chiếc khung cửi trưng bày tại đền thờ bà Hoàng Thị Loan

Ngược dòng lịch sử, theo gia phả họ Hoàng Nghĩa: “Tổ ta xưa, ở xã Hoàng Vân, huyện Kim Động, tỉnh Sơn Nam, nay là thôn Vân Nội, xã Hồng Tiến, huyện Châu Giang, tỉnh Hưng Yên. Ngài Thủy tổ là cụ Hoàng Thế Chân, ở vào thời các vua Lê Thái Tổ (1428-1433) và Lê Thái Tông (1434-1439)”(1). Tiếp đó là cụ Hoàng Thế Giai (1444-1512), Hoàng Thế Đáng (1472-1533), Hoàng Thế Chiêu (1491-1544), Hoàng Thế Ánh (1509-1552). Đến đời thứ 6, cụ Hoàng Thế Kiều (1540-1587) là quan võ của nhà Lê, đã là người đầu tiên vào đất Nghệ. Cũng theo gia phả, “Cụ Kiều năm 18 tuổi đã tinh thông võ nghệ. Cụ vào Thanh Hóa xin Vua đi đánh giặc nhà Mạc. Vua biết cụ vốn dòng hào kiệt ở đất Khoái Châu. Vua tôi nghĩa cử, sau khi thử tài Vua cấp cho 500 binh sỹ. Cụ cầm quân rất nghiêm, quân, tướng mến phục. Thấy vậy Vua gả công chúa Linh Cô, tên là Lê Thị Tiếng cho cụ. Sau này Vua phái vào Nghệ An giữ chức “Đô đốc tổng binh sử ty, hành tổng binh sử tự”. Trong 3 năm cai quản ở Nghệ An, nhân dân ở đây yên vui, không có giặc dã, trộm cướp. Trong thời gian này, cụ gặp bà Phan Thị Má. Hiện nay còn lưu lại câu chuyện cụ cầu hôn với bà Phan Thị Má khá lý thú. Bà sinh giờ Thìn, ngày 03 tháng 01 năm Mậu Thân, mất ngày 11 tháng 02 năm Ất Dậu, hưởng dương 38 tuổi, an táng tại Đồng Thao. Dòng họ Hoàng ở Nghệ An mở ra từ đây. Ba năm sau, năm Đinh Hợi (1587), cụ trở về Kinh Đô. Vua sai đi đánh với quân Mạc. Cụ cầm 3000 binh mã, giao chiến với giặc Bắc Hoàng. Cụ chỉ huy dũng cảm, giết được nhiều giặc. Nhưng thế giặc đông, cụ tử trận vào ngày 20 tháng 3 năm ấy (năm Quang Hưng thứ 10 (1587)(2). Vua rất thương tiếc một người trung dũng đã bỏ mình vì nghĩa lớn, nên cho con cháu được đổi chữ lót từ Hoàng Thế sang Hoàng Nghĩa. Đời nối đời, dòng họ Hoàng Nghĩa với những tên tuổi như Hoàng Nghĩa Thân, Hoàng Nghĩa Lãng, Hoàng Nghĩa Phúc, Hoàng Nghĩa Giao, Hoàng Nghĩa Hy... đã đóng góp nhiều trí tuệ, công sức cho Nghệ An. Đến cụ Hoàng Xuân Đường ở làng Hoàng Trù, thân phụ của bà Hoàng Thị Loan là đời thứ 19. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, những năm 90 của thế kỷ XX, con cháu họ Hoàng Thế ở Hưng Nguyên đã tìm về quê Tổ của mình, sau đó làm gia phả họ Hoàng Nghĩa, bắt đầu từ đất Tổ xã Hoàng Vân, huyện Kim Động, phủ Sơn Nam; nay là xã Hồng Tiến, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.

Có thể nói, đền thờ bà Hoàng Thị Loan đã trở thành một địa chỉ văn hóa, tâm linh mang ý nghĩa giáo dục truyền thống sâu sắc. Nơi đây đã và đang trở thành điểm tham quan hấp dẫn của du khách thập phương khi về thăm mảnh đất Hưng Yên.