“Viết tiếp câu chuyện hòa bình” trên dòng Long Đại

Thứ hai - 29/09/2025 15:41

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, bến phà Long Đại II (nằm bên dòng sông Long Đại, xã Trường Ninh, tỉnh Quảng Trị) là một trong những tuyến đường huyết mạch trên Trường Sơn, nơi giao thông vận tải chiến lược được duy trì để đưa quân, hàng hóa từ miền Bắc vào miền Nam. Dù bị kẻ thù dội bom tàn bạo, nơi đây vẫn là "cầu nối sống còn" trong chiến tranh, chứng kiến hàng trăm tấn bom đạn rơi xuống. Tại đây, 16 thanh niên xung phong thuộc Đại đội C130, quê Thái Bình (nay là Hưng Yên) đã anh dũng hy sinh khi đang làm nhiệm vụ vận chuyển và bảo vệ mạch máu giao thông. Ngày 9/9/2025, Bến phà Long Đại II chính thức được công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia, khẳng định giá trị lịch sử và tầm quan trọng của địa chỉ đỏ này.

ca khuc nang am que huong vang len giua song nuoc long dai noi yen nghi cua 16 anh hung liet si — Ca khúc "Nắng ấm quê hương" vang lên giữa sông nước Long Đại, nơi yên nghỉ của 16 anh hùng liệt sĩ tỉnh Hưng Yên (Thái Bình cũ).

Sáng ngày 18/9/2025, Đoàn cán bộ và thân nhân các anh hùng liệt sỹ thanh niên xung phong hy sinh tại bến phà Long Đại do đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hưng Yên khởi hành về Quảng Trị. Đoàn chúng tôi tới nơi khi mặt trời đã chếch về Tây, Chiều xuống, dòng nước Long Đại lững lờ trôi xuôi, lòng sông lấp lánh như ánh bạc. Gió từ triền sông lay rặng cây xanh mướt ven bờ, như nhắc nhớ về bản anh hùng ca đã khắc sâu trong lịch sử dân tộc. Nơi đây – Bến phà Long Đại II – không chỉ là một tọa độ lửa trong những năm tháng kháng chiến, mà còn là miền ký ức bất tử của 16 thanh niên xung phong tuổi đời vừa trọn đôi mươi đã anh dũng hy sinh trong tháng 9 năm 1972.

Đêm 18/9/2025, trước ngày chính giỗ của các liệt sĩ, khuôn viên Bến phà Long Đại II bừng sáng trong mưa. Chương trình nghệ thuật đặc biệt do VTV1 truyền hình trực tiếp với sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ, đã trở thành khúc mở đầu cho đại lễ tri ân.

Cơn mưa miền Trung bất chợt đổ xuống ào ạt, gió lùa từng cơn tạt trắng cả sân khấu. Nhưng không mưa gió nào có thể ngăn được ngọn lửa tình yêu và lòng tri ân của hàng nghìn con người nơi đây. Từ các nghệ sĩ, diễn viên cho đến những MC nổi tiếng như Lại Văn Sâm, Hồng Nhung – tất cả đều kiên trì bám trụ. Dưới ánh đèn rực rỡ, những tấm áo mưa trong suốt rung lên theo từng nhịp gió, khán giả và nghệ sĩ hòa chung thành một biển người dầm mưa.

Và giữa khoảnh khắc thiêng liêng ấy, một điều kỳ lạ đã xảy ra – khiến toàn bộ không gian như nín lặng trong xúc động. Lư hương đặt trang trọng giữa trời, không mái che, hứng trọn từng đợt mưa đổ xuống nặng hạt. Vậy mà giữa làn nước dội xối xả, ngọn lửa hương bất ngờ bùng lên sáng rực – từng làn khói xoắn quyện trong không khí, tỏa ra một ánh sáng huyền ảo như có linh khí. Không chỉ một lần, mà nhiều lần trong suốt buổi lễ, mỗi khi đoàn đại biểu hay thân nhân liệt sĩ tiến lên dâng hương, ngọn lửa ấy lại bừng sáng như hồi đáp. Không ai nói thành lời, chỉ có ánh mắt nhìn nhau lặng đi, rồi chắp tay cúi đầu thật sâu. Có người khóc, có người run run niệm Phật. Trong lòng mỗi người đều hiểu: đó không còn là ngọn lửa thông thường – mà là sự hiện linh, là tiếng gọi âm thầm của những anh linh trở về, giữa đất trời mưa gió, để cùng nhân gian chứng giám phút tri ân. Ngọn lửa ấy không cháy bằng than, không cháy bằng dầu. Nó cháy bằng niềm tin, bằng xúc cảm, bằng tất cả sự thành kính của những con người có mặt tại bến phà thời khắc thiêng liêng ấy.

Tiếng trống, tiếng nhạc dồn dập quyện trong tiếng mưa rơi, tạo thành bản hòa tấu của ký ức và hiện tại. Tiếng ca nhẹ nhàng vang lên giữa không gian, thư thái như tâm thế sẵn sàng hiến dâng của các anh “Hết kháng chiến nếu con còn chưa về. Mẹ ơi, vui lên, mẹ có đứa con anh hùng. Đem thanh xuân gieo tự do cho đất nước. Với con thế thôi, còn gì đẹp hơn…” mà mang lại sức mạnh không lời, hơn cả rưng rưng, xúc động, là vỡ òa, thành kính, biết ơn. Những kỷ niệm, ký ức về đồng đội, người thân đã hy sinh trên bến phà Long Đại này; những bài ca về Tổ quốc, về tuổi trẻ và khát vọng hòa bình vang lên, khiến nước mưa và nước mắt dường như không còn phân biệt. Buổi diễn kéo dài đến tận phút cuối trong tiếng vỗ tay vang dội – một đêm mưa mà ai từng chứng kiến đều giữ trong trái tim mình một kỷ niệm không thể quên.

Bình minh ngày 19/9/2025 lên trong sương mờ và hương trầm. Đây cũng chính là ngày giỗ của 16 anh hùng liệt sĩ. Từng đoàn đại biểu, thân nhân liệt sĩ, người dân Hưng Yên, Quảng Trị và khắp mọi miền đất nước đã tề tựu đông đủ để dâng hương, chính thức khánh thành Khu tưởng niệm Bến phà Long Đại II – Di tích lịch sử Quốc gia.
Đêm qua còn mưa rát mặt, mưa nức nở là thế, mà sáng nay mặt trời đã lên cao rực rỡ, chiếu rọi lên biểu tượng của đài tưởng niệm mới – một bó lúa cao 16 mét với 16 bông lúa tươi non, thanh tân rạng rỡ, đứng thẳng giữa khoảng không trang nghiêm. Bao người chúng tôi đã lặng người khi nhìn thấy thân đài và khối bệ đài như muốn gửi lên trời một lời khấn nguyện: “Đời đời không quên công ơn các anh hùng liệt sĩ”.

Mọi chi tiết của công trình tưởng niệm đều cho thấy sự trau chuốt kỹ càng, đầy tâm huyết của đội ngũ thiết kế và thi công. Cổng chính mới, hàng rào mới, đường dạo mới – mọi thứ được kiến thiết vừa trang nghiêm vừa ấm áp, như người mẹ bồi đắp nỗi nhớ cho con. Nhưng không hiểu sao, tôi lại đặc biệt ấn tượng với câu chuyện vô tình nghe thấy từ hai bà mẹ thân nhân liệt sĩ có mặt hôm nay về chiếc cổng mới của khu di tích. Cổng cũ ở bên phải di tích vẫn được giữ lại nhưng nay cổng chính được mở thêm và được chuyển về bên trái, ngay cạnh bãi đỗ xe, mặt trước hướng về phía Đông. Đứng từ cổng nhìn vào, phía sau chính là hướng Tây với khoảng sân rộng rãi. Theo lời hai bà mẹ nói rằng, đây là sự sắp đặt của tâm linh: hướng Đông – hướng mặt trời mọc, biểu tượng cho sự sống, cho cõi dương; hướng Tây – nơi mặt trời lặn, như gửi hồn các anh chị về cõi Niết Bàn bình yên, cực lạc. Cánh cổng này là sự kết nối âm dương, giữa người còn và người khuất bóng, khuất hình, mà bước qua đây chỉ có một chiếc chìa khóa duy nhất là sự biết ơn của người đang sống dành cho những người con đã ngã xuống vì tình yêu bất diệt với Tổ quốc, quê hương.

Tiếng chuông trên đền thờ Bác Hồ và các anh hùng liệt sĩ ngân dài, theo gió đưa ngân vọng tới bến phà Long Đại. Mùi hương trầm tỏa ra dịu nhẹ mà linh thiêng. Trước bia tưởng niệm khắc tên 16 thanh niên xung phong – những chàng trai cô gái tuổi chỉ mười tám, đôi mươi – mọi người lặng im. Chỉ còn tiếng gió, tiếng sông và tiếng lòng thổn thức. Mâm cỗ là những sản vật quê nhà (Thái Bình và Hưng Yên cũ) được chính tay các thành viên đoàn cùng đội chấp tác tại Di tích thành kính sửa biện, dâng lên Anh linh Chủ tịch Hồ Chí Minh, hương linh các anh hùng liệt sĩ nghi ngút khói hương và đâu đây, những cô., chú ong liệng vòng lên xuống rồi đậu hẳn không rời, khiến thành viên đoàn càng lặng lẽ trước khắc thiêng!

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hưng Yên Nguyễn Mạnh Hùng trong bài phát biểu xúc động nhấn mạnh: “Sự hy sinh, những đóng góp to lớn của các anh hùng liệt sĩ đã góp phần viết nên những trang sử hào hùng về truyền thống cách mạng, đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, làm nên chiến thắng vẻ vang của nhân dân ta, đất nước ta”. Đồng chí bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các bộ, ban, ngành Trung ương; Ủy ban MTTQ Việt Nam; lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cùng các tổ chức, cá nhân đã quan tâm, chỉ đạo quyết liệt trong việc tu bổ, tôn tạo và hoàn thành công trình trong thời gian ngắn, để kịp khánh thành đúng vào ngày giỗ các anh hùng liệt sĩ – minh chứng cho tình cảm, trách nhiệm và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” cao đẹp.

cac dong chi dai bieu tha hoa dang tren song long dai toi 1892025 — Các đồng chí đại biểu thả hoa đăng trên sông Long Đại tối 18/9/2025.

Trong không khí thiêng liêng và xúc động, nhắc nhở mỗi người về giá trị của hòa bình hôm nay – thành quả được đánh đổi bằng cả tuổi thanh xuân và sinh mạng của các thế hệ đi trước – đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, quê hương Hưng Yên đã hiến dâng cho Tổ quốc gần 80 nghìn người con ưu tú, trong đó có hàng nghìn người đã anh dũng ngã xuống trên mảnh đất Quảng Trị. Máu xương của các cô chú, các anh chị đã hòa vào từng tấc đất, sông nước Long Đại và núi sông Quảng Trị, làm nên biểu tượng bất diệt của lòng yêu nước và ý chí quật cường”. Đảng bộ và nhân dân Hưng Yên nguyện tiếp tục thực hiện tốt công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, chăm lo các gia đình chính sách, thương binh, liệt sĩ, xứng đáng với sự hy sinh to lớn của các thế hệ cha anh, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, văn minh, bền vững.

Nắng sớm đã hé rạng trên đài tưởng niệm hình bó lúa vàng, chiếu sáng 16 bông lúa – tượng trưng cho 16 linh hồn bất tử. Ánh sáng ấy như lời khẳng định: hy sinh của các cô chú, các anh chị không bao giờ lãng quên; máu xương ấy đã nở thành hoa, thành hạt giống cho mùa hòa bình kết trái.

Rời khu tưởng niệm, tôi cứ mãi ngoảnh nhìn cánh cổng mới. Hướng Đông trước mặt như mời gọi về sự sống, hướng Tây sau lưng như ôm trọn vĩnh hằng. Trong làn gió sông Long Đại, tôi còn nghe vang vọng tiếng hát Tùng Dương nội lực và tự hào: “Cha ông ta ngày xưa ngã xuống để cho đời ta ngày sau đổi lấy hoà bình. Giữa khói binh ai cũng nguyện lòng hy sinh. Xin tri ân những người chiến sĩ quên đi niềm riêng quên đi cả bản thân mình. Cuộn chảy trong lòng một dòng máu nóng,, dòng máu Lạc Hồng…”.

Bến phà Long Đại II hôm nay đẹp hơn, khang trang hơn, trang nghiêm hơn – nhưng đẹp nhất vẫn là lòng người hướng về quá khứ. 16 thanh niên xung phong từ Thái Bình – nay Hưng Yên – đã ngã xuống để mạch máu giao thông, để tiếng súng lặng im, để quê hương, đất nước được thở trong hòa bình. Và hôm nay, giữa mưa và nắng, giữa đất trời Quảng Trị, mỗi tiếng chuông, mỗi lời ca, mỗi giọt nước mắt là lời tri ân bất tận. Một lần nữa, Quảng Trị – vùng đất lửa – lại trở thành nơi giao hòa giữa đất và trời, giữa hôm nay và ngày xưa, giữa sống và bất tử.

Xin được cúi đầu, nghiêng mình, dâng lên các anh, các chị – những người con của quê lúa – tình yêu, biết ơn và niềm xúc động không thể nói hết bằng lời.

Thanh Mai