“Hoài cố nhân – Kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Võ Hồng”: Ấm áp và nghĩa tình

Chiều ngày 24/4/2022, tại Khu du lịch Sao Việt, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, Trường Đại học Phú Yên phối hợp Viện Nghiên cứu phát triển Phương Đông, Viện Khoa học Giáo dục Văn hóa Thể thao Du lịch Đà Lạt, Trường Đại học Thái Bình Dương, Công ty Du lịch Sao Việt cùng tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc gia: “Hoài cố nhân – kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Võ Hồng”.

Về tham dự hội thảo có nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà văn Bích Ngân – UVTV BCH Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM, nhà thơ Phan Hoàng – UVBCH Hội Nhà văn Việt Nam – Giám đốc-Chủ biên Vanvn.vn, PGS-TS Lê Mạnh Hùng – Hiệu trưởng Trường Đại học Thành Đông (Hải Dương), PGS-TS Lương Minh Cừ – Hiệu trưởng Trường Đại học Cửu Long (Vĩnh Long) cùng hơn 30 nhà văn trong đoàn nhà văn TPHCM đang tham dự trại viết tại Phú Yên.

Về phía quê hương nhà văn Võ Hồng có ông Phạm Văn Bảy, Tỉnh ủy viên – Bí thư Huyện ủy huyện Tuy An, ông Phạm Văn Thái – Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Phú Yên, TS Trần Lăng, Hiệu trưởng Trường Đại học Phú Yên, nhà văn Trần Quốc Cưỡng – Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Phú Yên, GS-TS Trình Quang Phú – Viện trưởng Viện NCPT Phương Đông, Hòa thượng Thích Thiện Đạo và đông đảo các nhà văn, nhà nghiên cứu, nhà giáo từ khắp nơi trong cả nước và nhiều học trò của nhà văn, nhà giáo Võ Hồng.

Hội thảo diễn ra trong không khí trang trọng và ấm cúng. Có hơn 60 bài tham luận được gửi về ban tổ chức, đặc biệt trong đó có nhiều bài tham luận gây ấn tượng đánh giá đầy đủ về vai trò, vị trí và những đóng góp của nhà văn Võ Hồng trong quá trình phát triển văn học dân tộc và tư tưởng nghệ thuật của các giáo sư, tiến sĩ: Huỳnh Như Phương, Trần Hoài Anh, Lê Thị Hường, Nguyễn Thị Thu Trang, Bùi Thanh Truyền, Võ Văn Nhơn, Nguyễn Văn Giác, La Mai Thi Gia, Thái Phan Vàng Anh, Nguyễn Minh Châu, Trần Viết Thiện, Lê Nhật Ký, Phan Ánh Nguyễn, Nguyễn Trần Bảo Trinh,…

Nhà thơ, TS Trần Lăng cho biết, với cuộc đời cầm bút liên tục hơn nửa thế kỷ, trải qua nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau, Võ Hồng là mẫu nhà giáo, nhà văn lương thiện, trong sáng và bền bỉ với nghề. Suốt những năm dài vừa một mình nuôi ba con nhỏ, vừa dạy học, viết văn, Võ Hồng đã để lại một di sản văn chương gồm 6 tiểu thuyết, truyện dài, hàng trăm truyện ngắn và rất nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi. Học trò của ông từ Phú Yên đến Khánh Hòa, nhiều người nay tuổi cao, đầu bạc vẫn ghi nhớ và kể lại nhiều kỷ niệm về một thời đã được học thầy.

Hội thảo được tổ chức nơi quê nhà nhà văn Võ Hồng nên đề tài về quê hương qua các sáng tác của ông được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm khai thác. Nhiều tham luận có những phát hiện sâu sắc và thú vị về hình ảnh quê hương trong truyện Võ Hồng từ nhiều góc độ: Ngôn ngữ, văn hóa, lịch sử, thời đại, tư tưởng nghệ thuật…

Với tiêu đề “Hoài cố nhân…” Hội thảo có nhiều bài viết nhắc đến cảm hứng hoài niệm, hoài vãng, nhớ nhung thể hiện trong các tác phẩm của nhà văn Võ Hồng. Ông là một nhà văn có khả năng làm sống động, làm mới những chuyện đã cũ, đã quen thuộc, tạo nên nét riêng, giọng điệu riêng của mình.

Võ Hồng là một nhà văn, và cũng là thầy giáo. Hơn nửa thế kỷ gắn liền với phấn trắng bảng đen, ông có nhiều thế hệ học trò, và đến nay dù họ đã tuổi cao sức yếu nhưng vẫn dành thời gian viết bài tham gia Hội thảo để thể hiện tình thầy trò bằng đạo lý uống nước nhớ nguồn với tinh thần tôn sư trọng đạo.

Cho đến nay, dù nhà văn Võ Hồng đã về với cát bụi nhưng những gì ông để lại cho hậu thế là giá trị văn chương, văn hóa không thể phủ nhận. Tác phẩm của ông vẫn đang sống và tiếp tục lan truyền ảnh hưởng trong các thế hệ mai sau.

Phát biểu tại hội thảo, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều khẳng định: “Sinh ra ở vùng đất Phú Yên xa xôi và đầy nắng gió, nhưng nhà văn Võ Hồng đã dành cả một đời tạo ra những tác phẩm văn chương giá trị cao về thẩm mỹ và nhân văn, chạm đến trái tim chúng ta. Những giá trị mà nhà văn Võ Hồng để lại qua các tác phẩm văn chương của ông, trong đó có những tác phẩm cho thiếu nhi là vô cùng quý giá. Hội Nhà văn Việt Nam đang thực hiện cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi, để có những tác phẩm văn học khiến các em trở thành những người tốt, mang tinh thần, cốt cách văn hóa người Việt. Các nhà văn hiện nay cần có tâm thế, và cần thực hiện được sứ mệnh của mình như nhà văn Võ Hồng và những nhà văn thế hệ ông đã làm, để lại giá trị vĩnh hằng, vượt thời gian.”

Nhà văn Võ Hồng sinh ngày 5 tháng 5 năm 1921 tại làng Ngân Sơn, xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Truyện ngắn đầu tay của ông “Mùa gặt” đăng trên Tiểu thuyết thứ bảy vào năm 1939 với bút danh Ngân Sơn. Đến năm 1959, ông gia nhập làng văn với tập truyện ngắn “Hoài cố nhân”.

Là nhà văn nhưng Võ Hồng có nhiều năm gắn bó với sự nghiệp dạy học. Ông theo học tú tài ở Hà Nội, chưa tròn năm thì chiến tranh nổ ra, ông lên tàu về quê (năm 1943) và dạy học. Ông từng giữ các chức vụ Trưởng ty Bình dân học vụ tỉnh Phú Yên (1949) và là hiệu trưởng một số trường trung học tại Phú Yên, Nha Trang cho đến khi về hưu năm 1978.

Văn của ông chứa đựng sự gắn bó yêu thương con người, yêu thương quê hương, dân tộc một cách tự nhiên. Dưới ngòi bút Võ Hồng, hình ảnh quê hương, con người Việt Nam được ghi lại như những bức tranh sinh động, trung thực và đầy rung cảm. Tác phẩm của ông ghi lại khá chân thực và tinh tế cuộc sống, sinh hoạt của người dân vùng Nam Trung Bộ. Nhiều tác phẩm của Võ Hồng đã được trích giảng trong sách giáo khoa văn cho chương trình trung học trước năm 1975. Sau năm 1975, văn nghiệp của ông là đề tài cho nhiều luận án tiến sĩ, thạc sĩ văn chương. Ngày 31 tháng 3 năm 2013, do tuổi cao, bệnh nặng, ông qua đời tại nhà riêng ở thành phố Nha Trang.

Tại hội thảo, nhà thơ Phan Hoàng nhìn nhận: “Những tác phẩm của nhà văn Võ Hồng giàu hàm lượng văn hóa và lịch sử. Ông đã tái hiện cả một thời kỳ lịch sử phức tạp của Phú Yên và Nam Trung Bộ. Văn phong ông nhẹ nhàng, tinh tế, sâu sắc. Không có ông có lẽ chúng ta mất đi một di sản văn hóa quan trọng. Hội thảo là cơ hội mở ra để chúng ta tiếp tục nghiên cứu, xuất bản các tác phẩm của nhà văn Võ Hồng, một nhà văn lớn của Phú Yên và Việt Nam trong thế kỷ XX.
 

PHÙNG HIỆU-KBH
Nguồn Vanvn.vn