Tháng Bảy âm lịch về, bầu trời thường vương những cơn mưa ngâu nặng hạt, như thể thiên nhiên cũng đang thổn thức cùng lòng người. Trong không khí trầm mặc ấy, mùa Vu Lan – mùa báo hiếu, lại trở về. Từ bao đời nay, ngày rằm tháng Bảy không chỉ là dịp lễ của Phật giáo, mà đã trở thành một nét văn hóa sâu đậm trong đời sống tinh thần của người Việt, nơi mà đạo hiếu được nâng niu, trân trọng và lan tỏa.
Câu chuyện về Tôn giả Mục Kiền Liên cứu mẹ trong kinh Phật đã trở thành điểm khởi nguyên cho mùa Vu Lan báo hiếu. Bằng lòng chí hiếu, Ngài cầu nguyện và nhờ sức mạnh của chư tăng cứu mẹ thoát khỏi kiếp ngạ quỷ. Từ đó, ngày rằm tháng Bảy được coi là ngày để tưởng nhớ, để báo hiếu cha mẹ và tổ tiên. Câu chuyện ấy không chỉ dừng lại trong phạm vi tôn giáo, mà đã đi sâu vào tâm thức dân tộc, gieo vào lòng người một chân lý giản dị mà lớn lao: hiếu đạo là nền tảng của đạo làm người.
Mỗi người con hướng lòng thành kính đến các đấng sinh thành, những người đã sinh dưỡng mỗi chúng ta.
Có lẽ hình ảnh đẹp nhất trong mùa Vu Lan là nghi thức bông hồng cài áo. Ai còn cha mẹ sẽ cài lên ngực áo một bông hồng đỏ – niềm hạnh phúc thiêng liêng khi còn được sống trong vòng tay đấng sinh thành. Ai mất cha mẹ sẽ lặng lẽ cài bông hồng trắng – như một lời tưởng niệm và nhắc nhở rằng tình yêu thương vẫn luôn tồn tại, dù cách biệt hai bờ sinh tử. Chỉ một bông hoa nhỏ bé thôi, nhưng đã nói hộ muôn vàn điều không thể diễn đạt bằng lời, khiến ta thêm trân quý sự hiện diện của cha mẹ trong đời.
Ngày rằm tháng Bảy, nhiều gia đình Việt lại quây quần bên mâm cơm chay thanh tịnh, thành kính thắp nén hương dâng lên bàn thờ gia tiên. Hương khói quyện cùng lời cầu nguyện, như sợi dây nối kết hiện tại với quá khứ, con cháu với tổ tiên. Không ít người tìm đến chùa, lắng nghe tiếng chuông ngân vang, gửi gắm lòng biết ơn và cầu chúc cha mẹ bình an. Người đã khuất thì được siêu thoát, người còn sống thì thêm mạnh khỏe, dài lâu. Ở nhiều vùng quê, những ngày này còn gắn liền với tục xá tội vong nhân, thả đèn hoa đăng, cúng cháo, cúng chúng sinh. Dù mang màu sắc tín ngưỡng dân gian, nhưng tất cả đều chung một ý nghĩa: lòng từ bi, sự sẻ chia, tinh thần nhân văn trong văn hóa Việt.
Mùa Vu Lan không chỉ dừng lại ở lễ nghi hay một ngày trong năm. Đó là lời nhắc nhở mỗi người con về bổn phận làm con trong suốt cuộc đời. Báo hiếu không phải chỉ là mâm cao cỗ đầy, không phải chỉ là lễ chùa tháng Bảy, mà nằm trong từng điều bình dị: một bữa cơm quây quần, một lời hỏi thăm mỗi chiều, một cử chỉ chăm sóc khi cha mẹ đau ốm, hay đơn giản là sống tử tế, sống lương thiện để cha mẹ yên lòng. Nhiều người thường nói: Khi cha mẹ còn sống, ta có thể gọi về bất cứ lúc nào. Khi cha mẹ đi rồi, ta chỉ còn biết lặng lẽ nói với di ảnh. Vu Lan, vì thế, là lời nhắc ta hãy sống trọn đạo hiếu ngay khi còn có thể. Đừng đợi đến ngày mất mát mới tiếc nuối, bởi hiếu đạo không thể thay thế bằng bất cứ nghi lễ nào nếu không được thực hành trong đời sống thường ngày.
Trong tiết tháng Bảy, ngồi bên hiên nhà, nghe tiếng mưa rơi lẫn với hồi chuông từ ngôi chùa làng xa xa, ta bỗng thấy lòng mình chùng xuống. Ta nhớ đến ánh mắt cha, đến bàn tay mẹ, đến những hy sinh thầm lặng mà đôi khi ta vô tình lãng quên. Ta thấy thương cha mẹ nhiều hơn, thấy muốn làm điều gì đó để đáp đền. Và cũng trong giây phút ấy, ta tự hứa sẽ sống tốt hơn, sống nhân hậu hơn, để mỗi ngày trôi qua đều là một mùa Vu Lan trong tim.
Vu Lan không chỉ là báo hiếu với cha mẹ, mà còn mở rộng ra thành lòng biết ơn đối với những bậc tiền nhân, những người đã hy sinh để giữ gìn đất nước, dựng xây cuộc sống hôm nay. Đó là đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc. Chính vì vậy, mỗi mùa Vu Lan còn là mùa tri ân: tri ân ông bà, tổ tiên, những người đã đi trước và cả những mảnh đời bất hạnh quanh ta. Khi biết sống hiếu nghĩa, biết yêu thương, ta sẽ biết chia sẻ và góp phần làm cho xã hội này tốt đẹp hơn.
Tháng Bảy, mưa ngâu không chỉ gợi nỗi buồn, mà còn dạt dào thêm cảm xúc. Mỗi hạt mưa như giọt nhớ thương rơi xuống, thấm vào lòng người. Nhưng trên tất cả, đó là tháng của hiếu hạnh, của lòng biết ơn, của sự gắn kết giữa người với người. Ngày rằm tháng Bảy, mỗi nén hương dâng, mỗi bông hồng cài áo, mỗi lời cầu nguyện, đều là một nhịp cầu nối ta với cha mẹ, với cội nguồn. Và sâu thẳm trong tâm khảm, ai cũng mong ước một điều giản dị: cha mẹ còn bên ta thật lâu, để yêu thương chưa vội thành ký ức.
Mùa Vu Lan – mùa báo hiếu, nhắc nhở mỗi chúng ta rằng, đi hết cuộc đời, sự nghiệp có thể lớn lao hay nhỏ bé, của cải có thể nhiều hay ít, nhưng chỉ có hiếu nghĩa là giá trị còn lại mãi. Sống có hiếu, chính là sống trọn vẹn nhất với đạo làm người.
Tọa đàm: "Ninh Bình 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh"
Tọa đàm: Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Sự kết tinh tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh
Tọa đàm: Nước thải nông thôn - Đâu là giải pháp?
Nhà nông - Doanh nghiệp: Ai đúng ai sai?
Thương hiệu gạo Việt 30 năm vẫn mờ nhạt
Đội quân nhà Phật trên đất nước chùa tháp
Gặp mặt "Nhớ ngày tựu trường Phù Cừ 45 năm trước"
" Rubik 2019 – Cảm hứng và khát vọng"
Gặp mặt kỷ niệm 40 năm Lớp T74
Đối diện chống suy thoái "tự diễn biến" "tự chuyển hóa"
Dấu son Người xứ Nhãn
Liên hoan văn nghệ Hội Nhà báo Hưng Yên mở rộng năm 2019
Anh Thành chuối
Ước gì thời gian trở lại
Tác phẩm Liên kết "Động lực cho nông nghiệp bứt phá" Bài 2. Nhận diện rào cản
Hoa buồn biết mấy
Tác phẩm Liên kết "Động lực cho nông nghiệp bứt phá" - Bài 1. Đổi thay từ những cánh đồng
Lễ trao giải báo chí Nguyễn Văn Linh lần thứ nhất năm 2018
Tác phẩm Liên kết "Động lực cho nông nghiệp bứt phá" Bài 3. Liên kết động lực để nông nghiệp bứt phá
Phóng sự: Nhức nhối với "Dự án ma" Alibaba