“Dọc đường văn nghệ”: Nơi hội tụ hồn quê và đam mê nhiếp ảnh của NSNA Dương Tăng

Thứ bảy - 21/06/2025 10:34

HẠ YÊN

Trong dòng chảy phong phú của văn hóa đọc đương đại, sự xuất hiện của một tập sách mang đậm dấu ấn cá nhân, khắc họa chân thực những lát cắt đời sống luôn khơi gợi sự chú ý đặc biệt. Thế nên khi người bạn cao niên đáng kính, nghệ sĩ nhiếp ảnh Dương Tăng gửi tới tay bản thảo tập sách “Dọc đường văn nghệ”, tôi thực sự mừng cho bác, bởi ở cái tuổi ngoài 80, gia đình, sự nghiệp đều viên mãn, mà bác vẫn hừng hực ngọn lửa yêu đời, sáng tạo và cống hiến là điều vô cùng trân quý.

Tập sách không chỉ là một tập hợp các tản văn, ghi chép, tùy bút, bài phản ánh từng được đăng báo của tác giả Dương Tăng mà còn là một hành trình xúc cảm, một cuộc đối thoại lặng lẽ mà sâu sắc giữa tác giả với mảnh đất cội nguồn, với những con người bình dị mà cao đẹp và với niềm đam mê nhiếp ảnh cháy bỏng.

Tập sách gồm ba phần chính: Phần một - Con người và những miền quê; Phần hai - Lan man với nhiếp ảnh; Phần ba - Đôi điều cảm nhận.

Ở phần thứ nhất, người đọc sẽ bắt gặp một Dương Tăng giàu cảm xúc, đầy tinh tế khi viết về quê hương Quảng Châu (thành phố Hưng Yên), nơi ông sinh ra và gắn bó. Bài viết “Từ câu ca dao đi tìm một món ẩm thực quê nhà” đưa ta trở về với món ếch om Phượng Tường - món ăn dân dã nhưng đậm đà tình quê. Bài viết về ông Võ Sáu - "người đảng viên 10 năm làm trưởng phố" với biệt danh thân thương “Lưu gù của phố”, là một ghi chép chân thực và ấm áp về tấm gương tận tụy với dân, sống giản dị và liêm chính. Bài “Quảng Châu vùng đất bãi” không chỉ kể lại một thời quá khứ lam lũ, vất vả của mảnh đất bãi ven sông, mà còn là sự khẳng định cho sức sống mãnh liệt của vùng quê ấy: từ những đặc sản như cam ngọt, nhãn lồng, trầu không nổi tiếng cho đến những con người kiên cường từ thời bà Trần Mã Châu đến các thế hệ tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. Tất cả đã góp phần tô điểm cho diện mạo quê hương hôm nay - một vùng đất đang thay da đổi thịt dưới ánh sáng đổi mới của Đảng.

Không chỉ viết về nơi sinh thành, Dương Tăng còn đưa người đọc du hành qua những miền đất khác như Hà Tây, Hà Nam, Bắc Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Vũng Tàu, Nha Trang… Mỗi vùng đất đều là một thước phim sống động, nơi cảm xúc thăng hoa, nơi những bài bút ký ra đời như sự nối dài của ống kính, ghi lại vẻ đẹp thiên nhiên, con người và tinh thần dân tộc. Với lợi thế là nghệ sĩ nhiếp ảnh, ông không chỉ chụp hình mà còn “chụp lại” cảm xúc, để lại trong lòng người đọc nhiều dư âm nhân văn và thẩm mỹ.

Là người lính bước ra từ cuộc kháng chiến chống Mỹ, Dương Tăng trở về quê hương với một tâm thế của người viết - người lưu giữ ký ức và lan tỏa những câu chuyện truyền cảm hứng. Ông đã gặp gỡ, thân quen và ghi chép lại những tấm gương điển hình giữa đời thường, như: Thiếu tướng Dương Văn Hiếu - một người lính làm VAC với tinh thần khiêm nhường, giúp nhau cùng làm giàu; chị Nguyễn Thị Vích - con liệt sỹ, vượt lên nghịch cảnh để trở thành lãnh đạo ngân hàng, rồi góp sức xây dựng quê hương; hay bà Nguyễn Thị Minh Hòa - doanh nhân góp sức xây nhà tình nghĩa cho gia đình ông bà Quang có con trai duy nhất là liệt sỹ... Tất cả hiện lên như những cột mốc giá trị giữa đời thường, được ghi lại bằng cái nhìn đầy tôn trọng và lòng biết ơn chân thành. Những trang viết ấy không chỉ tôn vinh nhân vật, mà còn phản ánh cái nhìn nhân văn sâu sắc của tác giả với cộng đồng.

Sang phần hai, độc giả sẽ bắt gặp một Dương Tăng khác - người nghệ sĩ say mê sáng tạo, từng bước khẳng định tài năng trong nghệ thuật nhiếp ảnh. Với tư cách là hội viên Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam và Hội Văn học - Nghệ thuật Hưng Yên, ông cũng dành nhiều trang để ghi nhận, khẳng định những thành tựu nổi bật của nhiếp ảnh khu vực đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là Hưng Yên - nơi ông gắn bó và cống hiến, đồng thời có những ý kiến xác đáng đóng góp với các cấp, các ngành chức năng để nhiếp ảnh tiếp tục phát triển, xứng tầm hơn.

Đáng chú ý là bài viết xúc động về đồng nghiệp, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Hữu Thanh, một thương binh giàu nghị lực. Dù mang trên mình thương tích chiến tranh, anh vẫn miệt mài sáng tác ảnh nghệ thuật bên cạnh thể loại ảnh du lịch, gặt hái nhiều giải thưởng khu vực, quốc gia và quốc tế. Tình cảm mà Dương Tăng dành cho người đồng chí, đồng nghiệp là minh chứng sống động cho tinh thần đồng hành và sẻ chia trong giới nghệ sĩ.

Khép lại tập sách là một phần rất đặc biệt: những bài cảm nhận sâu sắc của Dương Tăng dành cho các thi phẩm của bạn bè văn chương, những bài thơ đã khiến ông xúc động, đồng cảm và suy ngẫm. Từ bài “Với làng” của tác giả Nguyễn Ngọc San, đăng trên báo Hưng Yên với những trăn trở về nếp làng xưa - đến bài “Huyền thoại mẹ”, "Chữ Nhân" của nhà thơ Đào Quang Lâm, hay những vần thơ tháng Ba về hoa gạo và tình người của tác giả Ngọc Lộc, "Lang thang cánh cò" của tác giả Nguyễn Thanh Tùng… Mỗi bài cảm nhận là một góc nhìn riêng, không phê bình, không đánh giá, mà thuần túy là sự rung động chân thành của một người viết trước vẻ đẹp thi ca và giá trị nhân văn của đời sống.

“Dọc đường văn nghệ” không đơn thuần là một tập sách, mà là một hành trình ký ức, nơi nhà văn, nghệ sĩ nhiếp ảnh Dương Tăng gom nhặt từng khoảnh khắc quý báu, từng con người bình dị nhưng phi thường, từng miền đất thân quen để dệt nên bức tranh sống động về quê hương và đất nước. Với giọng văn dung dị, mộc mạc nhưng không thiếu chiều sâu tư tưởng, “Dọc đường văn nghệ” là một tập sách đong đầy tâm huyết và nhân bản. Nó không chỉ ghi lại hành trình đời sống của một cá nhân mà còn là tấm gương soi chiếu những giá trị tốt đẹp của cộng đồng - từ làng quê, văn hóa truyền thống, đến nghệ thuật nhiếp ảnh và thi ca. Tập sách xứng đáng là một món quà tinh thần sâu sắc cho những ai yêu mến vẻ đẹp đời thường, trân trọng những ký ức lịch sử và luôn hướng về giá trị nhân văn trong cuộc sống. Đây là một lời tri ân của tác giả Dương Tăng, người nghệ sĩ, người lính, người viết dành tặng quê hương, đồng đội, đồng nghiệp và bạn đọc yêu quý của ông.

nguồn: Đặc san Người làm báo Hưng Yên số đặc biệt (phát hành tháng 6/2025)