Thơ hay vẫn chạm đến con người

Thứ hai - 06/02/2023 10:44

Ngày hội thơ Việt Nam lần thứ 21 năm 2023 tại Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội) diễn ra ngày cuối tuần (5-2) không đông vui như kỳ vọng vì nhiều lý do. Nhưng nhiều người đến đây đã ấm lòng với những câu thơ thật đẹp...

111
Khách dạo đường thơ ở Ngày thơ Việt Nam tổ chức tại Hoàng thành Thăng Long - Ảnh: T.ĐIỂU

Nhiều bạn đọc xúc động khi bắt gặp câu thơ đẹp của nhà thơ Tô Thùy Yên ở đường thơ: "Cảm ơn hoa đã vì ta nở/ Thế giới vui từ mỗi lẻ loi". Được bắt gặp một hình ảnh cảm động: ông già đi dọc đường thơ, chép những câu thơ được chọn trưng bày vào sổ tay.

Nhà thơ ký ức: nét mới của ngày thơ

Ngày thơ Việt Nam năm nay lần đầu tiên diễn ra ở Hoàng thành Thăng Long, một không gian rộng rãi, đẹp, lần đầu tiên có tài trợ để đầu tư trang trí bối cảnh, mở sân khấu thơ hoành tráng, với tổng đạo diễn là đạo diễn sân khấu Lê Quý Dương...

Đặc biệt có Nhà ký ức thơ để khách có cái xem, có đường sách cho bạn đọc ghé chân, có đường thơ với nhiều câu thơ được chọn lọc.

Những câu thơ được lựa chọn đưa vào đường thơ không phải tất cả đều đặc sắc, nhưng đã chọn tôn vinh thơ của những nhà thơ "trầm luân" như Phùng Cung, Phùng Quán, Lê Đạt, Tô Thùy Yên... Nhà ký ức thơ khá hấp dẫn với những gương mặt thơ từng được cho là "gai góc" như Trần Dần, Lê Đạt, Hoàng Cầm... được giới thiệu bên cạnh các nhà thơ cách mạng.

Tuy nhiên, đường sách rất ít thơ nhưng phản ánh đúng tình trạng kinh doanh sách: các nhà sách "không dại" mà bán thơ, thơ in nhiều nhưng chủ yếu để tác giả biếu tặng.

Điều đáng tiếc là tuy diễn ra vào cuối tuần nhưng bầu trời xám xịt ngày xuân, đôi lúc mưa phùn cũng làm giảm sự lộng lẫy của hội thơ. Mưa (buổi sáng) cũng là nguyên nhân khiến ngày thơ năm nay vắng teo (buổi chiều đông hơn), sự kiện chính lại diễn ra vào buổi tối ở sân khấu ngoài trời lạnh lẽo, không hợp lắm với độc giả yêu ngày thơ vốn đa phần là người lớn tuổi.

Khung cảnh ngày thơ năm nay thật khác xa với những Ngày thơ Việt Nam nhiều năm trước ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đúng cảnh hội hè đông vui chen chúc. Tất nhiên cũng do hội thơ những năm đó chỉ tập trung tổ chức gọn trong một buổi sáng chứ không kéo dài cả ngày như năm nay.

Người viết thơ đông mà bạn đọc lại không có!

Hội thơ năm nay đã tổ chức tọa đàm Thơ hiện nay với hôm nay (sáng 5-2) - một hoạt động trước đây không có. Nhưng đó lại là buổi tọa đàm để các nhà thơ, nhà phê bình mổ xẻ vì sao bạn đọc ngày nay quay lưng lại với thơ - một chủ đề buồn cho thơ ca hiện nay.

Các nhà thơ, nhà phê bình đều thống nhất góc nhìn rằng hiện nay người viết thơ đông quá, mà bạn đọc thơ lại không có, xã hội lạnh nhạt với thơ. Nhà thơ Trần Anh Thái - chủ tịch Hội đồng thơ (Hội Nhà văn Việt Nam) - ngao ngán trước hiện thực có lẽ nước ta đang có hàng chục ngàn người làm thơ, "nơi nào có người là có thơ, câu lạc bộ thơ" nhưng bạn đọc lại ghẻ lạnh với thơ. 

Nguyên nhân bởi những người viết tự bằng lòng với chính mình. Các tờ báo, nhà xuất bản, các cơ quan quản lý văn hóa thì dễ dãi, nuông chiều thơ non yếu.

"Họ không dám sử dụng quyền được từ chối để khước từ thơ non yếu, gạt bỏ cái ấu trĩ, tầm thường ra khỏi đời sống thơ ca lành mạnh. Chính vì vậy thơ chất lượng thấp có cơ hội lên ngôi. Thơ chưa đạt chất lượng không bị khước từ thì đương nhiên, một đất nước thơ ca như chúng ta, đâu đâu cũng gặp nhà thơ, đâu đâu cũng có giải thưởng, danh hiệu thơ, thì thơ không bị bạn đọc lạnh nhạt mới là chuyện lạ", ông Thái cắt nghĩa.

Nhà thơ Nguyễn Linh Khiếu lý giải nguyên do bạn đọc chán thơ là bởi "thơ vui giả, buồn giả, như một thứ hàng giả", chẳng đi vào những đau khổ kiếp người, không làm bạn đọc kinh ngạc và rung động vì những vần thơ chứa đựng những suy cảm mới, tư duy thẩm mỹ mới...

Ngoài lý do nằm ở chính thơ ca này, nhà văn, nhà viết kịch Nguyễn Hiếu nói thêm lý do thời đại là bởi sự suy sụp của văn hóa đọc trong thời văn hóa nghe nhìn lên ngôi. Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến góp thêm một lý giải khác đó là "sự lạm phát đến quá tải", đến bão hòa của thơ tình (loại không hay) đã gây cảm giác nhàm chán, làm người đọc thất vọng và làm công chúng quay lưng lại với thơ.

Ngoài ra, một số người tuyên bố đổi mới thơ nhưng lại chỉ tiến đến một thứ thơ không mang lại gì cho bạn đọc ngoài sự mù mờ, rắc rối.

Tìm lối thoát cho thơ ca

TS Nguyễn Thanh Tâm tổng kết những nguyên nhân khiến thơ đang "vô ích quá" trong lòng bạn đọc bằng bốn cái suy: Thứ nhất, thơ bị suy về tư tưởng. Thơ hiện nay đa phần "nông cạn và hời hợt ngay trong dáng vẻ tỏ ra cầu kỳ bí hiểm của nó".

Thứ hai, là bối cảnh suy văn hóa thơ khiến nhiều người làm thơ nhưng dường như không ai đọc ai, hoặc đọc hời hợt, thậm chí là dễ dàng xem thường thơ và xem thường lẫn nhau. 

Thứ ba, nhiều người làm thơ, mượn thơ như một hình thức bày tỏ cái tôi cá nhân - bất kể có chạm gặp hay giao tiếp được với cộng đồng hay không.

Thứ tư, sự lên ngôi của các hệ giá trị đại chúng đã lôi cuốn, cho phép hoặc vô tình dung dưỡng những thực hành thơ có phần dễ dãi, thậm chí tùy tiện, khiến phản ứng của cộng đồng, nhất là cộng đồng tinh hoa là chán nản. Thơ bị suy vì những giá trị đại chúng mà chính nhà thơ để mình bị nhiễm.

Những mổ xẻ trên, cùng với lời phát biểu đề dẫn tọa đàm của nhà thơ Nguyễn Bình Phương, phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, "Khi đại dịch qua đi, đường phố lại trở lại nhịp đông cuồn cuộn, tôi lại nghĩ thơ ca có giúp cho dòng người đang cuồng nhiệt chảy kia giảm tốc độ lại không? Thơ có giúp con người sau cơn đại dịch ghê gớm như thế có đủ bình tĩnh nhìn ra vẻ đẹp của người bên cạnh hay không?", thơ vẫn cần lắm những phân tích, hành động ngõ hầu tìm ra "lối thoát" cho thơ ca.

Ngày thơ Việt Nam 2023 tại TP.HCM

111
Sáng 5-2, với chủ đề Khát vọng phương Nam, Ngày thơ Việt Nam 2023 đã diễn ra tại khuôn viên Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật TP.HCM (quận 3, TP.HCM).

Chương trình có sự tham dự của các khách mời: ông Nguyễn Văn Hiếu - phó bí thư Thành ủy TP.HCM, ông Phan Nguyễn Như Khuê - trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM, ông Dương Anh Đức - phó chủ tịch UBND TP.HCM, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam...

Nói về chủ đề của ngày thơ năm nay, nhà văn Bích Ngân cho biết: "Khát vọng phương Nam là khát vọng thăng hoa trên đôi cánh thi ca, để hướng tới chân trời sáng tạo rộng mở và bất tận. Khát vọng phương Nam cũng là khát vọng cống hiến, khát vọng văn minh, khát vọng chân lý, khát vọng chân ái và khát vọng cái đẹp luôn được nảy nở, sinh sôi".

Để tôn vinh Ngày thơ Việt Nam năm nay, Hội Nhà văn TP.HCM đã tổ chức nhiều hoạt động thú vị liên quan thơ. Có thể kể đến tọa đàm Dòng thơ giữa phố được tổ chức vào sáng 4-2; hoạt động dựng lều thơ để thu hút khách nghe thơ, thưởng thơ; hoạt động ngâm thơ kết hợp ca múa nhạc...

Đánh giá về Ngày thơ Việt Nam 2023 tại TP.HCM, nhà văn Nguyễn Quang Thiều nhận xét: "Ngày thơ hôm nay là một tín hiệu kỳ diệu cho thấy sức sống đang hồi sinh mạnh mẽ và tràn ngập trên TP.HCM. Điều quan trọng là sức sống trong tâm hồn đang được lấp đầy bởi thi ca và những vẻ đẹp nhân tính mà văn học mang lại". (TRẦN MẶC)

 

Theo Thiên Điểu/Tuổi trẻ

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

THƯ VIỆN ẢNH ĐẸP
9e931db13ff3e3adbae2.jpg eef9d3a2f1e02dbe74f1.jpg ac94b8a49de641b818f7.jpg ae0f6bdb499995c7cc88.jpg 895e11f733b5efebb6a4.jpg 27c48a2ea86c74322d7d-1.jpg f7b945c06782bbdce293.jpg 0f6e3f741c36c0689927.jpg c23927250467d8398176.jpg 906029e10ba3d7fd8eb2.jpg 32b8e242c0001c5e4511-1.jpg f774eba794e548bb11f4.jpg 7a0a8baca9ee75b02cff.jpg dcd1d242f0002c5e7511.jpg 23289506b7446b1a3255.jpg 66d134e644a498fac1b5-1.jpg 8a334df96fbbb3e5eaaa.jpg ec1643b261f0bdaee4e1.jpg 75528951ab13774d2e02.jpg 740f0438267afa24a36b.jpg ea6a58024d7f8c21d56e-1-1.jpg 4f0be64af33732696b26-1.jpg b673068913f4d2aa8be5-1.jpg 1d4bb15da420657e3c31-1.jpg 35021b9c0ee1cfbf96f0-1.jpg ffc69024855944071d48-1.jpg 87e8e87cfd013c5f6510-1.jpg f7a58a679f1a5e44070b-1.jpg 5b9e981a8d674c391576-1.jpg dfefc79bd2e613b84af7-1.jpg 02ac9b4b8e364f681627-1.jpg 142989b99cc45d9a04d5-1.jpg fe3d1d75bf087e562719.jpg 94d3461b53669238cb77-1.jpg f38c46ee539392cdcb82-1.jpg 7f5885f9908451da0895-1.jpg e5c4472a52579309ca46-1.jpg 3b20a26fb712764c2f03-1.jpg 0506885d9d205c7e0531-1.jpg 1389b67fa302625c3b13-1.jpg f69297bc83c1429f1bd0-1.jpg 33f61d080875c92b9064-1.jpg e71f3a932feeeeb0b7ff-1.jpg 3b4258344c498d17d458-2-1.jpg aecc18440d39cc679528-1.jpg 01b53b002e7def23b66c-1.jpg 7536f22be75626087f47-1.jpg f87058784d058c5bd514-1.jpg 48dd535d4620877ede31-1.jpg 0905f0a2572f9c71c53e.jpg 2799f500528d99d3c09c-1.jpg 0b4698843f09f457ad18.jpg d5502603818e4ad0139f.jpg c364cdd36a5ea100f84f.jpg 4126eb8e4c03875dde12.jpg 35b9c64f61c2aa9cf3d3.jpg eb2c4421e0ac2bf272bd.jpg cd43fd4859c5929bcbd4-1.jpg a7896047c7ca0c9455db.jpg 370c09e6ae6b65353c7a.jpg 3b96701bd7961cc84587.jpg f369334897c55c9b05d4.jpg d203ce4d69c0a29efbd1.jpg b91ad73673bbb8e5e1aa-1.jpg 520c873d23b0e8eeb1a1.jpg 8f815695f21839466009.jpg d9977394d7191c474508.jpg b94a739fd4121f4c4603.jpg IMG-8020-1.jpg IMG-8014-1.jpg IMG-8021-1.jpg IMG-8007-1.jpg IMG-8017-1.jpg IMG-8018-2.jpg IMG-8016-1.jpg IMG-8013-1.jpg IMG-8015-1.jpg IMG-5512.jpg IMG-5489-1.jpg IMG-5516.jpg IMG-5498.jpg IMG-5504.jpg IMG-5510.jpg IMG-5515.jpg IMG-5497.jpg IMG-5529.jpg IMG-5503.jpg IMG-5509.jpg IMG-5514.jpg IMG-5494.jpg IMG-5518.jpg IMG-5501.jpg IMG-5507.jpg IMG-5513.jpg IMG-5493.jpg IMG-5517.jpg IMG-5500.jpg IMG-5505.jpg TS9-3865-1.jpg TS9-3931-2.jpg
  • Đang truy cập11
  • Hôm nay1,074
  • Tháng hiện tại79,054
  • Tổng lượt truy cập2,362,860
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây