Nhà báo Hoàng Văn Chiên - Báo Nông thôn ngày nay: Tìm ra bản chất vấn đề, kiến nghị chính sách sao cho rừng không tiếp tục bị tàn phá

Thứ sáu - 29/10/2021 16:38
Vừa qua, loạt 5 bài “Lời man trá trong các rừng nghiến khổng lồ” của nhóm tác giả Đỗ Doãn Hoàng, Hoàng Văn Chiên – Báo Nông thôn ngày nay đã đoạt Giải B (thể loại phóng sự, phóng sự điều tra, ký báo chí) - Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XV - năm 2020.

+ Thực hiện những bài viết phản ánh tình trạng phá rừng quy mô lớn ở nhiều tỉnh thành khác nhau, nhất là khi tác nghiệp trong rừng sâu, những người thực hiện hoàn toàn có khả năng sẽ phải đối mặt với nhiều hiểm nguy. Anh và đồng nghiệp đã chuẩn bị như thế nào?

- Dù đã thực hiện nhiều loạt bài liên quan đến phá rừng khác nhau, ở nhiều địa phương trên cả nước. Nhưng ở mỗi địa phương về địa hình, thời tiết, loại rừng khác nhau thì nhóm chúng tôi đều chuẩn bị cho mình những phương án điều tra khác nhau. Trước khi đi thực địa chúng tôi đã tìm hiểu rất kỹ địa hình, di chuyển đến bìa rừng trước đó vài ngày để gặp gỡ người dân, hỏi đường đi lại, thậm chí google - map để tìm hiểu. Và nhiều phương án đối phó được lường trước nếu như gặp những người phá rừng. Nhưng việc gặp “lâm tặc” chúng tôi đã gặp rất nhiều lần trước đó ở tỉnh Kon Tum, Quảng Nam, Sơn La nên đã có đôi chút kinh nghiệm.

111
Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường (trái ảnh) và Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng (phải ảnh) trao Giải B Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XV - năm 2020 cho nhà báo Hoàng Chiên.
 

Đặc biệt là việc chuẩn bị, phân công công việc cho các thành viên trong nhóm điều tra vào rừng là điều rất quan trọng. Vì nhiều nơi ở miền núi không có sóng điện thoại, hoặc sóng rất yếu. Tất cả sự chuẩn bị là vậy nhưng đến khi vào rừng còn nhiều vấn đề phát sinh khác nữa cần tùy cơ ứng biến.

+ Như anh chia sẻ, nhóm tác giả đã thực hiện nhiều loạt bài điều tra về chủ đề này. Vậy loạt phóng sự điều tra này có gì khác so với những lần trước các anh thực hiện?

- Đã từ lâu, chúng tôi chứng kiến nhiều cánh rừng nghiến bị tàn sát, chặt phá không thương tiếc, đặc biệt là khoảng 10 năm về trước tại Bắc Kạn, Hà Giang, Sơn La, giá gỗ đắt đỏ trên chợ đen. Các “Con buôn”, lấy hóa đơn mua gỗ “quay vòng” làm chiêu bài, để tiếp tục ngụy trang cho hành vi phá và mang gỗ nghiến ra khỏi rừng một cách “có giấy tờ”. Trong khi cả nhiều trăm năm (nếu không nói cả nghìn năm) thì thiên nhiên mới nâng niu nuôi dưỡng nên được những cánh rừng nghiến cổ thụ.

Khi tiến hành điều tra vụ này, chúng tôi gặp thách thức lớn từ những người vi phạm pháp luật. Họ đã được các cuộc điều tra của nhà báo, của công an, kiểm lâm, quản lý thị trường trước đó… training (đào tạo) quá bài bản rồi. Trong khi đó, gỗ nghiến là gỗ quý, cơ quan chức năng ra quân bảo vệ khá “đều đặn”.

111
Nhà báo Hoàng Chiên trong một chuyến công tác tại tỉnh Lào Cai.

Qua thời gian, sau mỗi lần bị xử lý, họ càng tinh vi hơn. Để có loạt bài với thông tin khách quan đa chiều, phạm vi rộng, chúng tôi đã đi rất nhiều tỉnh. Từ 300km Hà Nội lên Cao Bằng, 180km núi non từ Cao Bằng vào Bảo Lâm, sang Bắc Mê (tỉnh Hà Giang), rồi lại vòng hàng trăm cây số xuyên cung đường núi đá khủng khiếp về Na Hang (tỉnh Tuyên Quang)...

Đấy là chưa kể nhiều ngày đi dọc các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lào Cai… Chúng tôi cũng dành nhiều ngày “nằm vùng” trên đỉnh đèo Pha Đin tỉnh Điện Biên, “theo chân” lâm tặc. Ở đây, chúng tuyên bố thách thức nhà báo và kiểm lâm ở vùng tiếp giáp giữa hai tỉnh Sơn La và Điện Biên…

Để tránh việc lộ, theo dõi, xe của chúng tôi phải liên tục thay đổi “hình dạng” (đi nhiều xe khác nhau). Mỗi lần nhờ người dẫn đường đi bộ 1 ngày trong rừng, đi bộ trong rừng từ khi trời chưa sáng (để tránh bị theo dõi, phát hiện, tránh lộ mặt người dẫn đường), đi cả ngày trong rừng, đi đến khi trời tối mới ra khỏi rừng.

+ Suốt hành trình tác nghiệp anh và đồng nghiệp đã phải trải qua những điều gì mà bây giờ vẫn nhớ nhất?

- Kỷ niệm đáng nhớ nhất trong quá trình thực hiện loạt bài của chúng tôi, có lẽ là lúc vào vai dân chơi, dân buôn tiếp cận các đối tượng buôn bán gỗ quý trái phép, chúng tôi bị chúng kiểm tra khám xét nhiều lần. Hay việc theo dõi các vụ bốc gỗ vài trăm thớt nghiến ở huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng, chúng tôi bị phát hiện và thất bại, vì các đối tượng theo dõi tất cả các xe lạ ra vào địa bàn trên đường độc đạo dọc sông Gâm, theo dõi đến cả các nhà nghỉ…

Thêm nữa là các đối tượng buôn bán thớt nghiến ở đèo Pha Đin giáp ranh giữa tỉnh Điện Biên và Sơn La khi chúng tôi mới tiếp cận, một số người đã buông những lời thách thức lực lượng thực thi pháp luật, thách thức nhà báo điều tra để phủ đầu, đe dọa những nhà báo vào vai như chúng tôi.

111
Nhà báo Hoàng Chiên bên một gốc cây bị lâm tặc đốn hạ. (Ảnh chụp trong quá trình tác nghiệp thực hiện loạt bài).

+ Sau khi loạt bài được đăng tải, hiệu ứng như thế nào, thưa anh?

- Sau khi đi thực tế, chúng tôi đưa những thông tin, hình ảnh và tài liệu có được đến đối chất với cơ quan chức năng, trong đó tỉnh Tuyên Quang khởi tố vụ phá rừng, khi Cục Kiểm lâm chỉ đạo xử lý các xưởng cưa mở ở cửa rừng… Chúng tôi hiểu rằng: Lời man trá trong rừng nghiến khổng lồ đã bị phanh phui. Cứu một cái cây đã bị chặt thì không thể, song cần tìm ra bản chất câu chuyện để kiến nghị chính sách, cơ chế, quy trách nhiệm sao cho rừng không tiếp tục bị tàn phá.

Chúng tôi phân tích những bất cập trong chính sách đấu giá gỗ, thực tế rất nhiều khi “giấy phép” từ các cuộc hóa giá đó lại làm “bình phong” cho các đối tượng xấu phù phép tàn phá rừng. Đến nay có 5 vụ án đã được khởi tố với 13 bị can. Hiện vụ việc vẫn đang được cơ quan chức năng mở rộng điều tra. Không chỉ đi sâu làm sáng tỏ những vấn đề lớn, loạt bài còn có cách trình bày bài bản, công phu, chuyên nghiệp, nhiều chi tiết mang tính phát hiện, phản biện cao. Loạt bài đã đi đến tận cùng của vấn đề, nhờ đó có sức ảnh hưởng lan tỏa lớn trong xã hội.

Tôi thiết nghĩ, để giải quyết dứt điểm vấn đề này cơ quan chức năng cần quyết liệt hơn nữa trong việc phát hiện, xử lý các đối tượng vi phạm. Cũng như có những chính sách, giúp người dân sinh sống trong rừng và gần rừng phát triển kinh tế - xã hội để đời sống được nâng lên, được hưởng lợi từ những gì mà bảo vệ và phát triển rừng mang lại.

+ Vâng, xin cảm ơn anh!

Nguyên Phong (Thực hiện)
Nguồn NB&CL

 

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

THƯ VIỆN ẢNH ĐẸP
5.jpg 66.jpg 29.jpg 49.jpg 20.jpg 42.jpg 13.jpg 37.jpg 6.jpg 67.jpg 31.jpg 50.jpg 22.jpg 43.jpg 15.jpg 38.jpg 7.jpg 68.jpg 33.jpg 52.jpg 24.jpg 45.jpg 16-1.jpg 39.jpg 40.jpg 9.jpg 71.jpg 34.jpg 63.jpg 27.jpg 48.jpg 19.jpg 41.jpg 12-qn1.jpg a-T.jpg 36.jpg 8a334df96fbbb3e5eaaa.jpg ec1643b261f0bdaee4e1.jpg 75528951ab13774d2e02.jpg 740f0438267afa24a36b.jpg 9e931db13ff3e3adbae2.jpg eef9d3a2f1e02dbe74f1.jpg ac94b8a49de641b818f7.jpg ae0f6bdb499995c7cc88.jpg 895e11f733b5efebb6a4.jpg 27c48a2ea86c74322d7d-1.jpg f7b945c06782bbdce293.jpg 0f6e3f741c36c0689927.jpg c23927250467d8398176.jpg 906029e10ba3d7fd8eb2.jpg 32b8e242c0001c5e4511-1.jpg f774eba794e548bb11f4.jpg 7a0a8baca9ee75b02cff.jpg dcd1d242f0002c5e7511.jpg 23289506b7446b1a3255.jpg 66d134e644a498fac1b5-1.jpg 1389b67fa302625c3b13-1.jpg f69297bc83c1429f1bd0-1.jpg 33f61d080875c92b9064-1.jpg e71f3a932feeeeb0b7ff-1.jpg 3b4258344c498d17d458-2-1.jpg aecc18440d39cc679528-1.jpg 01b53b002e7def23b66c-1.jpg 7536f22be75626087f47-1.jpg f87058784d058c5bd514-1.jpg 48dd535d4620877ede31-1.jpg ea6a58024d7f8c21d56e-1-1.jpg 4f0be64af33732696b26-1.jpg b673068913f4d2aa8be5-1.jpg 1d4bb15da420657e3c31-1.jpg 35021b9c0ee1cfbf96f0-1.jpg ffc69024855944071d48-1.jpg 87e8e87cfd013c5f6510-1.jpg f7a58a679f1a5e44070b-1.jpg 5b9e981a8d674c391576-1.jpg dfefc79bd2e613b84af7-1.jpg 02ac9b4b8e364f681627-1.jpg 142989b99cc45d9a04d5-1.jpg fe3d1d75bf087e562719.jpg 94d3461b53669238cb77-1.jpg f38c46ee539392cdcb82-1.jpg 7f5885f9908451da0895-1.jpg e5c4472a52579309ca46-1.jpg 3b20a26fb712764c2f03-1.jpg 0506885d9d205c7e0531-1.jpg d203ce4d69c0a29efbd1.jpg b91ad73673bbb8e5e1aa-1.jpg 520c873d23b0e8eeb1a1.jpg 8f815695f21839466009.jpg d9977394d7191c474508.jpg b94a739fd4121f4c4603.jpg 2799f500528d99d3c09c-1.jpg 0905f0a2572f9c71c53e.jpg 0b4698843f09f457ad18.jpg d5502603818e4ad0139f.jpg c364cdd36a5ea100f84f.jpg 4126eb8e4c03875dde12.jpg 35b9c64f61c2aa9cf3d3.jpg eb2c4421e0ac2bf272bd.jpg cd43fd4859c5929bcbd4-1.jpg
  • Đang truy cập19
  • Máy chủ tìm kiếm2
  • Khách viếng thăm17
  • Hôm nay599
  • Tháng hiện tại109,911
  • Tổng lượt truy cập3,079,821
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây