Về với nhà văn-liệt sỹ Nam Cao.

Thứ năm - 18/03/2021 09:35
Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng tôi được cô giáo giảng giải, phân tích cho nghe truyện ngắn Chí Phèo của nhà văn Nam Cao. Tuy chưa cảm nhận được bao nhiêu, song qua bài giảng của cô giáo, tôi vẫn nhớ đây là một tác phẩm văn học hiện thực phê phán xuất sắc của nền văn học Việt Nam, viết về người nông dân nghèo trước cách mạng tháng 8 năm 1945. Qua tác phẩm nhà văn  phê phán mạnh mẽ xã hội thực dân phong kiến tàn bạo, tàn phá cả thể xác, tâm hồn người nông dân lao động, thể hiện tư tưởng nhân đạo tốt đẹp, niềm tin vào bản chất lương thiện của con người.
111
Xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh nhân vật Chí Phèo, một người nông dân lương thiện, khỏe mạnh, thật thà bị xã hội thực dân đẩy vào con đường bần cùng, tha hóa, biến chất. Năm 20 tuổi anh Chí đi làm canh điền thuê cho nhà Bá Kiến - một địa chủ giàu có, keo kiệt, độc ác, tàn bạo nhất vùng. Tại nhà Bá Kiến, anh Chí bị vợ ba ông Bá Kiến lẳng lơ, hám tình lợi dụng, ông Bá Kiến nổi ghen, đẩy anh Chí vào tù. Nhà tù thực dân đã biến anh Chí lương thiện thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, với cái đầu cạo trọc, hàm răng trắng hếu, trên khuôn mặt hiện lên vết sẹo dài, suốt ngày rượu chè bê tha, rạch mặt ăn vạ, rồi trở thành kẻ đâm thuê, chém mướn cho Bá Kiến.

Từ khi gặp được Thị Nở, với tình yêu thương mộc mạc, chân thành và hương vị bát cháo hành, Thị Nở như liều thuốc hữu hiệu giải độc tâm hồn Chí Phèo. Những tưởng từ đây cuộc đời Chí Phèo bước sang trang mới với ước mơ bình dị, là muốn được làm người lương thiện, mái ấm gia đình, có vợ, có chồng, thì lờicủa bà cô Thị Nở lại như nhát dao chém vào hạnh phúc mới nhen nhóm còn mong manh mà Chí Phèo, Thị Nở vừa dành cho nhau. Bên tai thị Nở còn văng vẳng đâu đây lời nói cay nghiệt của bà cô;  “Đàn ông chết hết cả rồi sao, mà lại đâm đầu đi lấy một thằng không cha. Ai lại đi lấy một thằng chỉ có một nghề là đi rạch mặt ra ăn vạ”, “Ai lại đi lấy thằng Chí Phèo!”. Nghe theo lời bà cô, Thị Nở từ chối tình yêu của Chí Phèo, dồn Chí vào bước đường cùng. Trong nỗi đau tột độ, Chí Phèo xách dao tìm đến nhà Thị Nở để đâm chết cả nhà Thị, nhưng hắn lại đến nhà Bá Kiến như một thói quen, rồi mơ hồ nhận ra Bá Kiến mới là nguồn cơn gây lên bi kịch của cuộc đời mình. Chí Phèo giết chết Bá Kiến và tự hủy hoại đời mình.

Ra đời cách đây khoảng 80 năm, đến nay tác phẩm “Chí Phèo” của nhà văn Nam Cao vẫn còn nguyên giá trị, nhắc nhở con người sống phải hiền hòa, biết yêu thương nhau, luôn làm điều thiện. Những nhân vật Chí Phèo, Bá kiến, Thị Nở... đã ăn sâu vào tiềm thức nhân dân. Ngày nay, ai đó nham hiểm, độc ác, tàn nhẫn, dân gian gọi là Bá Kiến đời mới, còn những kẻ hay rượu chè bê tha, ăn vạ, chửi càn thì khẳng định luôn đúng là “Chí Phèo”. Người phụ nữa nào giống nhân vật Thị Nở xấu xí, tốt bụng dân gian lại có cách nói hài hước, dễ thương; trông xa cứ tưởng nàng Kiều, đến gần mới biết người yêu Chí Phèo.

Trung tuần tháng 12 năm 2020, tôi có may mắn được đến thôn 4 (trước đây có tên là làng Đại Hoàng, trong tác phẩm Chí Phèo có tên là làng Vũ Đại. Làng có nghề bán cá kho cổ truyền, hiện nay, nhiều cơ sở sản xuất, chế biến cá kho ở đây trưng biển quảng bá; Cá kho cổ truyền làng Vũ Đại quê anh Chí như để sẽ bán đuợc nhiều hàng hơn) xã Hòa Hậu huyện Lý Nhân tỉnh Hà Nam, nơi chôn rau, cắt rốn của nhà văn Nam Cao. Tại đây, tôi có thêm những thông tin về nhà văn cũng như một số nhân vật trong tác các tác phẩm văn học của ông. Nhà văn Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri sinh năm 1915. Ông bắt đầu viết văn từ năm 22 tuổi, tác phẩm đầu tay là “Cảnh cuối cùng và hai cái xác”. Năm 27 tuổi Nam Cao in tập truyện ngắn đầu tay “Đôi lứa xứng đôi” sau này truyện ngắn đó được đổi tên thành  “Chí Phèo”. Năm 1943, Nam Cao gia nhập Hội văn hóa cứu quốc, hai năm sau ông được bầu làm chủ tịch xã Đại Hoàng huyện Lý Nhân tình Hà Nam. Năm 1947, ông lên Việt Bắc theo lời mời của đồng chí Xuân Thủy (người phụ trách báo “Cứu quốc”, sau này là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao) cũng thời gian này ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1950 ông tham gia chiến dịch Biên giới. Đến năm 1951,Nam Cao tham gia cùng  đoàn công tác thuế nông nghiệp tại Liên khu III. Ngày 30.11.1951 Nam Cao cùng đồng đội bị giặc phục kích và hy sinh tại cánh đồng Mưỡu Giáp, xã Gia Xuân huyện Gia Viễn tỉnh Ninh Bình, khi ấy nhà văn mới 36 tuổi. Cuối năm 1996, sau gần nửa thế kỷ, di hài nhà văn được đưa về an táng trọng thể tại quê nhà, trên chính mảnh đất rộng khoảng 3 sào trước đây là của Lão Hạc một nhân vật nổi tiếng trong truyện ngắn Lão Hạc.

Tại thôn 4, xã Hòa Hậu ngôi nhà gỗ của Bá Kiến (một nhân vật nổi tiếng trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao) được xây dựng từ năm Giáp Thìn (1904) trên thửa đất rộng gần 900m2 còn khá nguyên vẹn. Ngôi nhà 3 gian, khung bằng gỗ lim, với 4 hàng cột, mỗi hàng có 4 cột gỗ lim, có chân kê bằng đá tảng, mái lợp ngói, cửa bức bàn, phía trước có hiên rộng, có bức dại che mưa, nắng...Chị Trần thị T vợ của một cán bộ xã Hòa Hậu là người trông coi ngôi nhà Bá Kiến cho biết; Người  khởi dựng nên ngôi nhà gỗ này là cụ Cựu Hanh, sau đó ông Trần Duy Bính (Nghị viên Bắc Kỳ) là người được Nam Cao xây dựng thành nhân vật Bá Kiến mua lại. Nếu như ông Trần Duy Bính mua căn nhà ấy bằng bạc, thì con trai ông Bính là Trần Duy Tảo - trong tác phẩm Chí Phèo là nhân vật Lý Cường con trai Bá Kiến lại phải bán ngôi nhà ấy đi vì cờ, bạc. Trải qua hai đời chủ nữa, năm 2007 Nhà nước lưu giữ ngôi nhà cho đến nay.

Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng kháng chiến và văn học, Nam Cao đã được Đảng, Nhà nước truy tặng Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhất, giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I (năm 1996).


Nguyễn Công Đản

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

THƯ VIỆN ẢNH ĐẸP
5.jpg 66.jpg 29.jpg 49.jpg 20.jpg 42.jpg 13.jpg 37.jpg 6.jpg 67.jpg 31.jpg 50.jpg 22.jpg 43.jpg 15.jpg 38.jpg 7.jpg 68.jpg 33.jpg 52.jpg 24.jpg 45.jpg 16-1.jpg 39.jpg 40.jpg 9.jpg 71.jpg 34.jpg 63.jpg 27.jpg 48.jpg 19.jpg 41.jpg 12-qn1.jpg a-T.jpg 36.jpg 8a334df96fbbb3e5eaaa.jpg ec1643b261f0bdaee4e1.jpg 75528951ab13774d2e02.jpg 740f0438267afa24a36b.jpg 9e931db13ff3e3adbae2.jpg eef9d3a2f1e02dbe74f1.jpg ac94b8a49de641b818f7.jpg ae0f6bdb499995c7cc88.jpg 895e11f733b5efebb6a4.jpg 27c48a2ea86c74322d7d-1.jpg f7b945c06782bbdce293.jpg 0f6e3f741c36c0689927.jpg c23927250467d8398176.jpg 906029e10ba3d7fd8eb2.jpg 32b8e242c0001c5e4511-1.jpg f774eba794e548bb11f4.jpg 7a0a8baca9ee75b02cff.jpg dcd1d242f0002c5e7511.jpg 23289506b7446b1a3255.jpg 66d134e644a498fac1b5-1.jpg 1389b67fa302625c3b13-1.jpg f69297bc83c1429f1bd0-1.jpg 33f61d080875c92b9064-1.jpg e71f3a932feeeeb0b7ff-1.jpg 3b4258344c498d17d458-2-1.jpg aecc18440d39cc679528-1.jpg 01b53b002e7def23b66c-1.jpg 7536f22be75626087f47-1.jpg f87058784d058c5bd514-1.jpg 48dd535d4620877ede31-1.jpg ea6a58024d7f8c21d56e-1-1.jpg 4f0be64af33732696b26-1.jpg b673068913f4d2aa8be5-1.jpg 1d4bb15da420657e3c31-1.jpg 35021b9c0ee1cfbf96f0-1.jpg ffc69024855944071d48-1.jpg 87e8e87cfd013c5f6510-1.jpg f7a58a679f1a5e44070b-1.jpg 5b9e981a8d674c391576-1.jpg dfefc79bd2e613b84af7-1.jpg 02ac9b4b8e364f681627-1.jpg 142989b99cc45d9a04d5-1.jpg fe3d1d75bf087e562719.jpg 94d3461b53669238cb77-1.jpg f38c46ee539392cdcb82-1.jpg 7f5885f9908451da0895-1.jpg e5c4472a52579309ca46-1.jpg 3b20a26fb712764c2f03-1.jpg 0506885d9d205c7e0531-1.jpg d203ce4d69c0a29efbd1.jpg b91ad73673bbb8e5e1aa-1.jpg 520c873d23b0e8eeb1a1.jpg 8f815695f21839466009.jpg d9977394d7191c474508.jpg b94a739fd4121f4c4603.jpg 2799f500528d99d3c09c-1.jpg 0905f0a2572f9c71c53e.jpg 0b4698843f09f457ad18.jpg d5502603818e4ad0139f.jpg c364cdd36a5ea100f84f.jpg 4126eb8e4c03875dde12.jpg 35b9c64f61c2aa9cf3d3.jpg eb2c4421e0ac2bf272bd.jpg cd43fd4859c5929bcbd4-1.jpg
  • Đang truy cập45
  • Hôm nay4,581
  • Tháng hiện tại113,893
  • Tổng lượt truy cập3,083,803
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây