Tản mạn về bìa báo Tết

Thứ năm - 31/01/2019 11:11

Xuân Kỷ Hợi sắp đến gần, một năm cũ sắp đi qua, không khí của tòa soạn cũng nhộn nhịp hơn các ngày thường, từ lên ý tưởng, lên kế hoạch, chuẩn bị nội dung, đặt bài và cả làm bìa báo tết…

Xuân Kỷ Hợi sắp đến gần, một năm cũ sắp đi qua, không khí của tòa soạn cũng nhộn nhịp hơn các ngày thường, từ lên ý tưởng, lên kế hoạch, chuẩn bị nội dung, đặt bài và cả làm bìa báo tết… Bìa báo tết là bộ mặt của một tờ báo, tòa soạn nào cũng muốn mang đến những bất ngờ từ bìa báo đến nội dung và hình thức trình bày. Bìa báo tết là gương mặt điển hình của một tờ báo bắt đầu một năm mới, bìa báo đẹp sẽ mang đến không khí vui tươi, ấm áp, mang đến một khí thế mới cho độc giả, mang đến niềm vui trong những ngày đón xuân. Do vậy thiết kế bìa báo luôn được quan tâm từ các tòa soạn.

Cách đây khoảng hơn chục năm về trước, mỗi khi tết đến, Tòa soạn thường đặt các họa sĩ, các nghệ sĩ nhiếp ảnh vẽ bìa hoặc thiết kế bìa, khi ấy sẽ có vài phương án để lựa chọn, do đó, bìa báo cũng đa dạng về phong cách, phong phú về nội dung. Người thì mạnh về tranh cổ động, có người thiên về yếu tố hội họa, nghệ sĩ nhiếp ảnh thì sử dụng ảnh với ý tưởng của mình. Có khi tòa soạn nêu định hướng, ý tưởng, cũng có khi tác giả chủ động theo ý tưởng của mình. Những năm 2008, 2009, khi Tòa soạn Báo Ninh Bình phát động làm bìa báo tôi cũng có tham gia và đóng góp 2 phương án, cùng các họa sĩ Phúc Khôi, Vũ Bình, Phan Dư cùng các nghệ sĩ nhiếp ảnh Bùi Duy Tư, Ngọc Khánh, Ninh Mạnh Thắng… ai cũng có ý tưởng riêng, có khi trao đổi, giúp đỡ nhau, người lên ý tưởng chụp ảnh… mang đến một không khí rất vui ngày giáp tết.

211 — Bìa báo Ninh Bình Xuân - 2010, tác phẩm đạt giải tại Hội báo Xuân toàn quốc

Chủ đề khi xưa chủ yếu là hình ảnh thiếu nữ, lễ hội ngày xuân kết hợp với hoa đào hay những hình ảnh đánh đu, đấu vật hoặc vẽ các con vật theo từng năm… với thông điệp mang đến những hình ảnh vui tươi, không khí ấm áp, hay sự đoàn kết, phát triển với những tôn chỉ, mục đích của từng tờ báo.
Những bìa báo khi xưa được các họa sĩ có tiếng vẽ rất đẹp, có thiếu nữ, có làng quê Việt Nam hiện lên hồn hậu, mộc mạc, có cành đào, cành mai… quả là một bức tranh sơn thủy hữu tình, mang đầy hương vị ngày xuân, chẳng thế mà nhiều độc giả đã chọn để treo chơi tết, những mong một năm mới tốt lành đến với gia chủ.

Ngày nay, khi nhiếp ảnh phát triển mạnh cùng với sự hỗ trợ của các phần mềm thiết kế cho phép các họa sĩ cắt ghép, thay đổi từ nhiều bức ảnh, hoặc tranh để thành một bìa báo với ý tưởng của mình, tuy nhiên vẫn có một số tờ báo Trung ương sử dụng tranh vẽ để bìa báo “mềm” hơn, nghệ thuật hơn, như các báo về văn hóa, văn nghệ… và nội dung của các bìa báo cũng đa dạng theo xu hướng của thời đại – thời kỳ đất nước bước vào thời kỳ hội nhập sâu, rộng hơn vơi sự giao lưu và giao thoa giữa các nền văn hóa, giữa công nghệ và thẩm mỹ. Tuy nhiên người họa sĩ giỏi vẫn có thể kết hợp được yếu tố truyền thống và hiện đại trên bìa báo. Điều đó họa sĩ cũng nên làm trong thời đại thế giới phẳng nếu chúng ta không muốn bị hòa tan, bị mất bản sắc văn hóa cổ truyền tốt đẹp của dân tộc.

Bìa báo tết của Báo Ninh Bình những năm qua cũng được trình bày đẹp, in ấn tốt, có năm đã đạt giải B, giải C của Hội báo Xuân toàn quốc. Đề tài, cách thể hiện cũng đa dạng, có năm là thiếu nữ và du lịch, năm thì chủ đề quê hương, có năm chủ đề về Đảng, về công nghiệp hóa, về nông nghiệp…, gần đây nhất là về thanh niên. Tựu chung, đều định hướng theo tôn chỉ mục đích của tờ báo Đảng.

Do vậy, người họa sĩ thiết kế bìa báo tết đôi khi phải tiết chế cảm xúc, sự thăng hoa trong trình bày để có sự phối hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm, quan tâm đến yếu tố văn hóa và chính trị và các khía cạnh khác, tránh mọi sự hiểu nhầm, suy đoán, bởi bìa báo không phải là tác phẩm giá vẽ chỉ dành cho cá nhân mà là tác phẩm dành cho mọi đối tượng độc giả, phù hợp với số đông độc giả của tờ báo, mang nội dung, tư tưởng và tính chính trị phù hợp với tôn chỉ, mục đích của từng tờ báo.

Một mùa xuân mới đang đến gần, những họa sĩ vẽ bìa dù bận nhiều việc công, tư đôi khi vẫn phải giữ một tinh thần vui tươi, khí thế hăng hái, giữ một ngọn lửa nhiệt huyết trong chuyên môn của mình để sẵn sàng đón nhận công việc hàng năm đó là làm bìa báo tết, để thiết kế đẹp hơn, phóng khoáng hơn, mang đến cho độc giả một khí thế mới, để tờ báo xuân như một cánh én nhỏ, mang mùa xuân đến với độc giả, từng gia đình.

Trọng Văn

Nguồn tin: Người làm báo Ninh Bình số 43+44