Kỷ vật của cha

Thứ hai - 14/10/2024 14:59

Cha tôi đã đi xa về với thế giới người hiền! “Của hồi môn” ông để lại cho tôi khá nhiều nhưng kỷ vật tôi yêu thích nhất có lẽ là chiếc đèn măng xông - món đồ lưu giữ nhiều kỷ niệm và ý nghĩa lịch sử sâu sắc đối với gia đình tôi, đặc biệt là kỷ niệm về những ngày toàn quốc kháng chiến.

ky vat cua cha — Chiếc đèn măng xông - kỷ vật của gia đình

Đây là chiếc đèn được Trung Quốc viện trợ vào những năm 1946. Đó là một chiếc đèn dầu măng xông - loại đèn phổ biến trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Mặc dù trải qua nhiều năm, tuy đã cũ kỹ nhưng chiếc đèn vẫn còn giữ được nguyên vẹn, như nhắc nhớ một thời kỳ lịch sử kinh tế đất nước còn khó khăn.

Lúc sinh thời, cha tôi kể rằng: Chiếc đèn này đã từng làm nhiều “nhiệm vụ” rất quan trọng: hàng đêm soi sáng cho đội văn nghệ thôn Huệ Lai, xã Phù Ủng (huyện Ân Thi) biểu diễn phục vụ đời sống tinh thần cho bộ đội và nhân dân khu 3… Mỗi lần nhìn lại chiếc đèn, tôi lại như được chứng kiến cái thời mà: mỗi thôn một đội văn nghệ, mỗi xã một đoàn văn công kéo dài qua vài thập kỷ và cũng từ cái nôi “quần chúng thôn” đó mà nhiều diễn viên của đội sau này theo nghiệp đã trở thành nghệ sỹ nổi tiếng của Nhà hát chèo Hà Nội, Hà Tây như: Phạm Thu Hoa, Đào Vang, Nguyễn Hồng Sản, Thanh Khản…

Sau chiến thắng Điên Biên Phủ 1954, đội văn nghệ cũng kết thúc “xứ mệnh lịch sử” của mình, chiếc đèn măng xông lại chuyển sang “nhiệm vụ mới” - cùng gia đình tôi làm nghề nhiếp ảnh tư nhân, hàng đêm thắp sáng cùng cha tôi trong buồng tối để phóng ảnh (từ cuối thấp kỷ 50 cho đến những năm đầu thập kỷ 80, khi mà ánh điện trở nên phổ biến thì công năng sử dụng của những chiếc đèn dầu mới không còn thông dụng nữa). Và còn bao nhiêu kỷ niệm thân gần cùng chiếc đền cũ kỹ đó: những tấm ảnh kỷ niệm chia tay người thân đi nước ngoài học tập; chia tay người thân lên đường chiến đấu chống Mỹ giải phóng đất nước, bảo vệ tổ quốc... ngày ấy nhờ ánh sáng của chiếc đèn mà nhiều tấm ảnh của các liệt sỹ được lưu lại trên các ban thờ gia đình như một báu vật duy nhất còn lại. Không những thế ánh sáng của nó còn giúp lưu lại nhiều khoảnh khắc thời sự quý giá khác: đó là những bức ảnh quân dân Hưng Yên kháng chiến chống Mỹ ác liệt ở miền Bắc, phòng chống lụt bão, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đến thăm làm việc tại địa phương đã được nhiều cơ quan báo chí trong nước sử dụng…

Rồi kỷ niệm về chiếc đèn măng xông trong những năm tháng đất nước còn khó khăn đó là: chiếc đèn đồng hành đội ngũ y, bác sĩ tuyến huyện cứu sống rất nhiều bệnh nhân - nhà tôi gần bệnh viện huyện mỗi khi có ca mổ cấp cứu, do chưa có điện, thiếu ánh sáng nên bệnh viện thường xuyên “trưng dụng” chiếc đèn của gia đình để phục vụ cho các ca mổ.

ky vat cua cha 1 — Con cháu bên kỷ vật của gia đình

Những kỷ niệm về chiếc đèn không thể kể hết, khi còn sống cha tôi đã từng rất tự hào về nó – người bạn đã cùng cha làm nhiều việc nghĩa. Cha tôi đã rời xa cõi tạm, nhưng kỷ vật cha để luôn được gìn giữ như báu vật của gia đình, đó là minh chứng của một thời kỳ lịch sử, nó nhắc con cháu nhớ về một thời đã xa, về thứ ánh sáng chan chứa hồn quê đã lui vào dĩ vãng.

Phạm Thành