"Truyện Kiều": Quá khứ, hiện tại và tương lai

Thứ sáu - 27/11/2020 10:37
Nguyễn Du và Truyện Kiều là hiện tượng văn học, văn hóa có ý nghĩa đặc biệt, hàm chứa giá trị bất tận ở mọi thời đại, mọi không gian. Nhân kỉ niệm 200 năm năm mất của Đại thi hào Nguyễn Du (1820-2020), Viện Văn học tổ chức Hội thảo khoa học Quốc gia Nguyễn Du - Truyện Kiều qua văn bản và các liên văn bản văn chương, nghệ thuật.
111
Hội thảo do Viện Văn học tổ chức.

Hội thảo có ý nghĩa như một sự tiếp nối, nhìn lại những thành tựu nghiên cứu về Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều; hướng đến tìm tòi mới, bao gồm những phát hiện tư liệu mới, những thông tin và diễn giải mới về cuộc đời, sự nghiệp và tác phẩm của Nguyễn Du, việc chuyển ngữ - tái tạo Truyện Kiều trong các ngôn ngữ khác; việc tái tạo Truyện Kiều trong sáng tác văn chương đương đại; Nguyễn Du và Truyện Kiều qua - trong các hình thức nghệ thuật khác (Sân khấu, Điện ảnh, Âm nhạc, Hội họa, Điêu khắc,…).

Hội thảo đã nhận được hơn 30 tham luận của các dịch giả, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học từ các cơ quan nghiên cứu trong vào ngoài nước như Viện Văn học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Thông tin Khoa học xã hội, Nhà xuất bản EHESS (Trường nghiên cứu cao cấp về Khoa học xã hội, Pháp), Đại học Fulbright Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga,... và một số nhà nghiên cứu tự do đến từ CHLB Đức, Hungary…

Tại hội thảo, các nhà nghiên cứu đã nêu lên tầm vóc, giá trị của Truyện Kiều đối với lịch sử văn chương - nghệ thuật Việt Nam. Đáng chú ý, PGS. TS. Trần Thị Băng Thanh cùng đồng sự đã giới thiệu bản Kim Vân Kiều tân truyện lưu trữ tại Thư viện Anh quốc. Theo đó, đây là một bản Kiều Nôm độc đáo, rất quý, rất giá trị, có thể xem là “vô tiền khoáng hậu” cho đến nay. Cả về nội dung và hình thức, bản Kim Vân Kiều tân truyện đã cho thấy sự tỉ mỉ, chăm chút chu đáo, cẩn thận của người soạn sách với tinh thần thưởng lãm, nâng niu giá trị nghệ thuật, tư tưởng của tác phẩm. Bản Kiều Nôm này đã lưu lạc hơn 100 năm, bây giờ mới có dịp được giới thiệu trên quê hương Việt Nam. Trong tư cách người phản biện - trao đổi lại với bài nghiên cứu của PGS. TS. Trần Thị Băng Thanh và đồng sự, GS.TS. Trần Đình Sử một lần nữa đánh giá giá trị của Truyện Kiều (nói mãi không cùng), đồng thời ghi nhận những tìm tòi, giới thiệu quan trọng của các nhà khoa học đối với việc nghiên cứu và thưởng thức Truyện Kiều.

111
PGS.TS Trần Đình Sử trao đổi về giá trị của Truyện Kiều tại Thư viện Anh quốc.

Đặt ra những vấn đề quan trọng thuộc về tiểu sử tác giả, lịch sử văn bản tác phẩm, các diễn tiến - du hành - chuyển ngữ - tái tạo của Truyện Kiều trong các ngữ cảnh khác nhau, trong các hệ thống kí hiệu khác (Hội họa, Âm nhạc, Kịch, Múa, Điện ảnh, Sân khấu…), các nhà nghiên cứu tại hội thảo một lần nữa cho thấy sức sống và tầm ảnh hưởng của kiệt tác Truyện Kiều. Cử tọa đã được nghe nhiều ý kiến tham luận có giá trị như: Lại bàn tiếp về cái kết Truyện Kiều (so sánh với cái kết của tiểu thuyết Evgeny Onegin) của PGS.TS. Đào Tuấn Ảnh; Kim Vân Kiều truyện ở Nhật Bản của PGS.TS. Đoàn Lê Giang; Bản Kiều tiếng Rumani và cái tâm của người dịch (PGS.TS. Nguyễn Văn Dân); Cải biên điện ảnh đầu tiên thời thuộc Pháp: trường hợp Kim Vân Kiều truyện của TS. Nguyễn Nam; Truyện Kiều trên sân khấu đương đại Việt Nam của Ths. Đào Thị Diễm Trang… Thông qua các báo cáo tại hội thảo, có thể nhận ra đời sống của Truyện Kiều trong lịch sử, ngoài không gian Việt Nam cũng như trong các loại hình nghệ thuật khác, rất đa dạng, sinh động, đầy tiềm năng.

111
PGS.TS Đoàn Lê Giang nói về bản Kim Vân Kiều Truyện tại Nhật.

Đáng lưu ý, tham luận của PGS.TS. Đoàn Lê Giang nhấn mạnh đến việc Kim Vân Kiều truyện (của Thanh Tâm Tài Nhân) vào Việt Nam cùng thời điểm với du hành đến Nhật Bản. Cũng tại diễn đàn này, một lần nữa, nhà nghiên cứu Đoàn Lê Giang khẳng định nguồn gốc của Truyện Kiều và bác bỏ thông tin cho rằng, tác phẩm có nguồn gốc Việt Nam và du nhập sang Trung Quốc. Tham luận của Ths. Đào Thị Diễm Trang lại đưa công chúng đến với những hình thức mới mẻ của Truyện Kiều trong các hình thức của sân khấu đương đại. Động thái này cho thấy giá trị và nguồn cảm hứng từ Truyện Kiều đối với nghệ sĩ đương đại. Đó vừa là sự kế thừa, phát huy những giá trị đã đi cùng dân tộc vừa đối thoại với tiền nhân, nhằm đem đến sinh khí mới cho kiệt tác Truyện Kiều. Ngoài ra, hội thảo cũng đã được chia sẻ các kết quả nghiên cứu công phu của TS. Nguyễn Nam về quá trình cải biên Truyện Kiều sang điện ảnh từ thời Pháp thuộc. Theo đó, dấu tích cải biên này đã được ghi nhận bằng bộ phim Kim Vân Kiều (1924) do Hãng Indo-Chine Fiml sản xuất. Ở khía cạnh khác, PGS.TS. Đào Tuấn Ảnh - một chuyên gia văn học Nga, đã nhấn mạnh đến những điểm tương đồng trong nghệ thuật xây dựng hình tượng, tư tưởng của tác phẩm và sự va đập của văn chương với cuộc đời, thân phận con người trong hai tác phẩm nổi tiếng: Truyện Kiều của Nguyễn Du và Evgeny Onegin của Puskin.

  • 111
    PGS.TS Trịnh Bá Đĩnh nói về một số bất cập trong chuyển thể Truyện Kiều sang các loại hình nghệ thuật khác.
    Như là một ý kiến phản biện nghiêm khắc về quá trình chuyển dịch - cải biên - tái tạo Truyện Kiều trong các ngữ cảnh văn hóa khác, loại hình nghệ thuật khác, PGS.TS. Trịnh Bá Đĩnh nhấn mạnh việc dịch thơ vô cùng khó (nhất là một tác phẩm đậm màu sắc dân tộc như Truyện Kiều). Dịch thơ có làm mất đi chất thơ của tác phẩm? Truyện Kiều hay và giá trị ở chiều sâu của cái tĩnh, nhưng các loại hình khác thường có xu hướng tập trung biểu đạt cái động (Múa, Bale…). Và như thế, vô hình trung, một số loại hình nghệ thuật lại chưa tiếp cận được với cốt lõi giá trị của kiệt tác văn chương này.

Có thể nói, hội thảo khoa học Nguyễn Du - Truyện Kiều qua văn bản và các liên văn bản văn chương, nghệ thuật thực sự là diễn đàn để các dịch giả, nhà nghiên cứu - phê bình văn học trong và ngoài nước thúc đẩy đưa học thuật Việt Nam hòa nhập vào đời sống nghiên cứu quốc tế, đưa Nguyễn Du và Truyện Kiều trở lại với đời sống hôm nay, tạo kết nối văn hóa vững chắc, sinh động giữa quá khứ với hiện tại và tương lai.
 

Theo VNQĐ

 

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

THƯ VIỆN ẢNH ĐẸP
5.jpg 66.jpg 29.jpg 49.jpg 20.jpg 42.jpg 13.jpg 37.jpg 6.jpg 67.jpg 31.jpg 50.jpg 22.jpg 43.jpg 15.jpg 38.jpg 7.jpg 68.jpg 33.jpg 52.jpg 24.jpg 45.jpg 16-1.jpg 39.jpg 40.jpg 9.jpg 71.jpg 34.jpg 63.jpg 27.jpg 48.jpg 19.jpg 41.jpg 12-qn1.jpg a-T.jpg 36.jpg 8a334df96fbbb3e5eaaa.jpg ec1643b261f0bdaee4e1.jpg 75528951ab13774d2e02.jpg 740f0438267afa24a36b.jpg 9e931db13ff3e3adbae2.jpg eef9d3a2f1e02dbe74f1.jpg ac94b8a49de641b818f7.jpg ae0f6bdb499995c7cc88.jpg 895e11f733b5efebb6a4.jpg 27c48a2ea86c74322d7d-1.jpg f7b945c06782bbdce293.jpg 0f6e3f741c36c0689927.jpg c23927250467d8398176.jpg 906029e10ba3d7fd8eb2.jpg 32b8e242c0001c5e4511-1.jpg f774eba794e548bb11f4.jpg 7a0a8baca9ee75b02cff.jpg dcd1d242f0002c5e7511.jpg 23289506b7446b1a3255.jpg 66d134e644a498fac1b5-1.jpg 1389b67fa302625c3b13-1.jpg f69297bc83c1429f1bd0-1.jpg 33f61d080875c92b9064-1.jpg e71f3a932feeeeb0b7ff-1.jpg 3b4258344c498d17d458-2-1.jpg aecc18440d39cc679528-1.jpg 01b53b002e7def23b66c-1.jpg 7536f22be75626087f47-1.jpg f87058784d058c5bd514-1.jpg 48dd535d4620877ede31-1.jpg ea6a58024d7f8c21d56e-1-1.jpg 4f0be64af33732696b26-1.jpg b673068913f4d2aa8be5-1.jpg 1d4bb15da420657e3c31-1.jpg 35021b9c0ee1cfbf96f0-1.jpg ffc69024855944071d48-1.jpg 87e8e87cfd013c5f6510-1.jpg f7a58a679f1a5e44070b-1.jpg 5b9e981a8d674c391576-1.jpg dfefc79bd2e613b84af7-1.jpg 02ac9b4b8e364f681627-1.jpg 142989b99cc45d9a04d5-1.jpg fe3d1d75bf087e562719.jpg 94d3461b53669238cb77-1.jpg f38c46ee539392cdcb82-1.jpg 7f5885f9908451da0895-1.jpg e5c4472a52579309ca46-1.jpg 3b20a26fb712764c2f03-1.jpg 0506885d9d205c7e0531-1.jpg d203ce4d69c0a29efbd1.jpg b91ad73673bbb8e5e1aa-1.jpg 520c873d23b0e8eeb1a1.jpg 8f815695f21839466009.jpg d9977394d7191c474508.jpg b94a739fd4121f4c4603.jpg 2799f500528d99d3c09c-1.jpg 0905f0a2572f9c71c53e.jpg 0b4698843f09f457ad18.jpg d5502603818e4ad0139f.jpg c364cdd36a5ea100f84f.jpg 4126eb8e4c03875dde12.jpg 35b9c64f61c2aa9cf3d3.jpg eb2c4421e0ac2bf272bd.jpg cd43fd4859c5929bcbd4-1.jpg
  • Đang truy cập20
  • Hôm nay3,547
  • Tháng hiện tại107,740
  • Tổng lượt truy cập3,077,650
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây