Chân dung nhà báo: Sáng mãi tên anh Bùi Nguyên Khiết

Thứ hai - 17/02/2020 12:28

Bùi Nguyên Khiết là nhà báo Việt Nam duy nhất hy sinh trong cuộc chiến đấu chống quân Trung Quốc xâm lược vào chiều ngày 17/2/1979 tại xã Tà Ngài Chồ, huyện Mường Khương, tỉnh Lao Cai khi anh sát cánh cùng chiến sỹ đồn biên phòng Pha Long. Cuộc chiến đó còn có một nhà báo Nhật Bản tên là Tanaco hy sinh khi đưa tin tại mặt trận Lạng Sơn.

111 — *Chân dung liệt sĩ- nhà báo Bùi Nguyên Khiết*

Bùi Nguyên Khiết sinh năm 1945, quê xã Xích Thổ, huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình. Anh học sư phạm và đi miền núi dạy học. Hơn chục năm trời dạy học, Bùi Nguyên Khiết thương yêu học trò chẳng bao giờ trách phạt các em học sinh nghịch ngợm mải chơi. Các bạn đồng nghiệp rất khâm phục đức tính thương yêu học trò của anh. Nhưng anh Khiết còn ham mê văn chương, báo chí. Vừa dạy học, anh vừa viết văn, làm báo. Anh là cộng tác viên của một số báo Trung ương như: báo Văn nghệ, báo Phụ nữ, báo Hoàng Liên Sơn... Năm 1976, anh về công tác tại báo Hoàng Liên Sơn (Báo của các tỉnh hợp nhất là Lao Cai - Yên Bái - Nghĩa Lộ).

Khi quân Trung Quốc có ý đồ xâm nược nước ta, Bùi Nguyên Khiết và một số nhà báo của Hoàng Liên Sơn đã xung phong đi lên biên giới. Anh đi thị xã Lao Cai rồi đi huyện Mường Khương và ra chốt với bộ đội biên phòng Pha Long. Có cán bộ khuyên anh ở lại phía sau, nhưng anh vẫn tình nguyện ra vùng biên. Báo Hoàng Liên Sơn số đầu tháng Giêng năm ấy đã kịp đăng bài “Mường Khương giáp mặt” của anh kể về quân dân Mường Khương cảnh giác và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ biên cương.

Anh về sinh hoạt với các chiến sỹ đồn biên phòng Pha Long. Sáng ngày 17/2, anh và một số chiến sỹ có mặt tại chốt Lao Páo Chải chặn đánh quân thù. Anh nhanh nhẹn bắn trả quân thù và khi có cơ hội, anh “bấm” một vài kiểu ảnh. Anh bắn rất chính xác. Kết quả bất ngờ này là nhờ hồi còn dạy học anh đã được bà con dân tộc vùng cao dạy săn bắn thú rừng và hồi làm báo Hoàng Liên Sơn anh thường xuyên đi săn thú. Nhà thơ Dương Soái - Một người bạn văn của Bùi Nguyên Khiết viết:

            “Một mình anh diệt 50 tên xâm lược
               Phút hy sinh rồi trái đạn vẫn cầm
               Đồng đội nhớ anh qua đường đạn căng tầm
              Qua dáng ung dung chĩa mặt thù chụp ảnh”

111 — Nhà báo Bùi Nguyên Khiết (Người đứng bên phải), trên chốt Lao Páo Chải chiều tối ngày 16/2/1979
trước lúc hy sinh mấy tiếng đồng hồ

Theo lời kể của chiến sỹ đồn Pha Long, Bùi Nguyên Khiết hy sinh vào chiều ngày 17/2. Trên mình anh vẫn mặc chiếc áo bông xanh. Bà con xã Tà Ngài Chồ đã chôn cất anh cùng một số chiến sỹ biên phòng và công nhân lâm trường trên quả dồi thoang thoảng hương trẩu hương hồi. Sau này hài cốt anh được an táng tại nghĩa trang liệt sỹ cạnh đồn biên phòng Pha Long,và hiện tại được chuyển về Lương Sơn, Hòa Bình theo nguyện vọng của gia đình.

Khoảng tháng tư năm bảy chín, Tòa soạn báo Hoàng Liên Sơn đã trọng thể tổ chức truy điệu anh. Dự lễ truy điệu có đồng chí quyền Bí thư Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn - Dương Việt Tiến. Tổng biên tập báo Vũ Văn Thụ đã đọc bài điếu văn ca ngợi cuộc đời cao đẹp của Bùi Nguyên Khiết.

Mới 36 xuân xanh, cuộc đời dạy học, làm báo, viết văn của anh thật ngắn ngủi, nhưng anh đã kịp để lại các tập truyện viết về tình người vùng cao Tây Bắc như: “Đi bên những vì sao”, “Dáng núi”, “Tiếng chim đổi mùa”, “Ngôi sao xanh màu lá mạ” và một loạt các bút ký: “Hoa ban sắc trắng”, “Bóng dáng thân yêu”, “Mưa tuyết”, “Gió ngàn”... Nhà văn Mã A Lềnh đã dành nhiều tâm huyết để sưu tầm các sáng tác của anh... Bùi Nguyên Khiết đã đi vào thơ, nhạc. Và tỉnh Lao Cai đã truy tặng Giải văn học nghệ thuật Phan Si Păng cho nhà văn đầu tiên của tỉnh là Bùi Nguyên Khiết. Tỉnh Lao Cai đã đặt tên anh cho một tuyến đường để ghi nhận tấm lòng của anh đối với vùng cao Tây Bắc. Nhiều bạn văn, bạn báo cũng như nhiều tổ chức và cá nhân đã tưởng nhớ, học tập tinh thần làm việc, trách nhiệm xả thân vì nghĩa lớn của Bùi Nguyên Khiết. Báo giới Hưng Yên, bạn bè văn, báo tại Lào Cai, Yên Bái cũng như của cả nước luôn lấy anh là tấm gương cho sự say nghề và dấn thân vì nghĩa lớn của anh. Để tri ân anh và đồng bào biên giới Hội Nhà báo Hưng Yên và Đài PT-TH Hưng Yên đã đóng góp quỹ học bổng mang tên Bùi Nguyên Khiết trao cho xã Tả Ngài Chồ.

Cuộc đời anh thật đẹp: Khi cầm bút có những bài báo, trang văn, trang giáo án nặng tình đời, lúc cần cầm súng thì nhằm quân thù nhả đạn tơi bời.

Công Đán