Làm gì để báo in phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh?

Thứ tư - 06/05/2020 10:52

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và các phương tiện truyền thông như hiện nay, báo in đang phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức. Đặc biệt, đối với các tờ báo đảng địa phương, khó khăn này đã và đang trở thành vấn đề nan giải khi lượng báo phát hành doanh thu quảng cáo đều gỉảm “không phanh".

111 — Làm gì để báo in phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh?

Nâng cao chất lượng, hiệu quả thông tin

Có thể nói, một trong những ưu điểm của báo in chính là tính tiện ích cho người đọc, đặc biệt là thông tin có độ chính xác cao do trải qua nhiều khâu biên tập, kiểm duyệt. Một ưu điểm so với các loại hình báo chí khác là thông tin của báo in có tính chiều sâu, có lý luận, khoa học và luận chứng, luận cứ; đồng thời tạo thuận lợi cho người đọc trong việc lưu giữ thành tài liệu, tư liệu học tập và giữ gìn, phát huy văn hóa đọc. Và ưu thế hơn cả là mức đầu tư ban đầu cho báo in ít tốn kém so với loại hình khác (phát thanh, truyền hình, báo điện tử. . .).

Song, với sự phát triển của báo mạng điện tử như hiện nay, báo in cũng bộc lộ hàng loạt các hạn chế. Ngoài tính thời sự chậm hơn so với các loại hình báo chí khác, thông tin phản hồi và tương tác không được tức thì, muốn tiếp cận báo in người đọc phải biết chữ và có trình độ nhận thức nhất định. Bên cạnh đó, báo in là sản phẩm phải phát hành theo kỳ, do đó đòi hỏi phải có phương tiện, nhân lực phục vụ, kinh phí làm “gia tăng cái chậm” của báo in, nhất là khi phát hành báo về các địa phương vùng nông thôn thì báo in luôn đến sau và bị lạc hậu về thông tin.

Vì vậy, để giải quyết các khó khăn trên, báo in phải không ngừng nâng cao chất lượng và thay đổi cả hình thức, phương thức tổ chức thông tin, qua đó, làm thỏa mãn các nhu cầu về thông tin. Với đặc điểm là loại hình báo chí sử dụng ngôn ngữ chữ viết, tranh, ảnh, thực hiện bằng phương tiện in để phát hành đến bạn đọc nên báo in cũng có những tiêu chí để đánh giá chất lượng. Đó là ngoài 3 tiêu chí gồm: tính độc đáo, tính đại chúng và tính hợp thời, thì chất lượng thông tin còn được thể hiện ở nội dung, hình thức và phương thức thể hiện.

Về nội dung, phải thỏa mãn và đáp ứng được nhu cầu, thị hiếu của đối tượng cần thông tin. Đó là nội dung phải nhanh, đúng, trúng, hay và mang lại một lượng thông tin mới, đáp ứng kịp thời nhu cầu cần thông tin của công chúng, góp phần giải quyết được các vấn đề thực tiễn đặt ra. Về hình thức, phải tạo ấn tượng và phải đảm bảo tính đại chúng. Đó là nhanh, hấp dẫn, dễ hiểu, dễ thực hiện. Về phương thức là không ngừng đổi mới để đáp ứng kịp thời nhu cầu của phát triển và giải quyết tốt các vấn đề thực tiễn đặt ra.

Đối với Báo Bạc Liêu, thời gian qua không ngừng cải tiến về nội dung, hình thức để nâng cao chất lượng thông tin. Đặc biệt, Báo Bạc Liêu trong những năm gần đây đã tập trung xây dựng và phát triển các bài viết mang tính chuyên sâu với nhiều chuyên đề về chính trị, kinh tế, đời sống, văn hóa, xã hội... Tất cả những chuyên đề trên tạo được sức lan tỏa, có tác động dư luận và góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Cần “làm mới” mình

Với xu thế hội nhập và phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 như hiện nay, muốn nâng cao chất lượng thông tin, cũng cần tập trung vào nhiều giải pháp. Một trong những giải pháp mang tính đột phá chính là mạnh dạn chuyển từ báo chí phản ánh (hay đơn giản là thông tin một chiều) sang báo chí của đa chiều, phát huy mạnh vai trò của phân tích, bình luận, phản biện và đề xuất giải pháp. Bởi phần lớn các tác phẩm báo in lâu nay khi mới dừng ở góc độ phản ánh chứ chưa khai thác được chiều sâu. Trong khi, để tạo ra khả năng cạnh tranh với các loại hình báo chí khác, báo in phải tăng hàm lượng về chiều sâu, nhằm khắc phục những hạn chế của báo in đó là phát hành theo kỳ, thay vì báo mạng, báo điện tử là đưa ngay thông tin. Hay nói một cách khác, báo in phải tự “làm mới mình" và thay đổi phương pháp thể hiện. Đó là thay đổi hình thức, phương pháp thông tin không theo lối mòn “phản ánh suông" mà thay bằng chứng minh, phân tích, bàn luận và đề xuất giải pháp, nhằm tạo sự hấp dẫn và khả năng cạnh tranh riêng.

Bên cạnh đó, không ngừng cải tiến, tạo ra nhiều sản phẩm báo chí mới theo nhu cầu bạn đọc. Nghĩa là cung cấp cái bạn đọc cần, thay vì thông tin cái tòa soạn có mà lâu nay các báo đảng địa phương hay làm không tính đến nhu cầu, khả năng tiếp cận thông tin của công chúng, nhất là nặng về chính trị, tuyên truyền, giáo dục, giáo điều mà quên đi những cái vốn rất đời thường như: nhu cầu vui chơi, giải trí, tâm tình, làm đẹp, sống khỏe… thậm chí là nhu cầu cần được “xả stress” của công chúng.

Ngoài ra, việc tạo một môi trường làm báo tốt và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà báo sáng tạo, cống hiến và thi đua đưa ra các sản phẩm mới, báo chí chất lượng cao thông qua các chính sách hỗ trợ, đầu tư, chế độ nhuận bút, tổ chức các cuộc thi… sẽ là một trong những giải pháp quan trọng để không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả thông tin. Và trong tương lai gần, cần phải tổ chức lại bộ máy, hướng đến xây dựng mô hình tòa soạn theo hướng hội tụ, hiện đại và chuyên nghiệp.

Lư Dũng