Nâng cao hiệu quả báo chí địa phương trong kỷ nguyên hội tụ và chuyển đổi số
Thứ ba - 11/11/2025 08:40
Trong dòng chảy sôi động của hội nhập và chuyển đổi số, báo chí Việt Nam nói chung và báo chí địa phương nói riêng đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Mỗi tờ báo, mỗi tòa soạn không chỉ phải thích ứng với công nghệ mới mà còn phải tự làm mới chính mình, để không tụt lại phía sau trong cuộc đua thông tin ngày càng quyết liệt. Quá trình hợp nhất, sắp xếp lại hệ thống cơ quan báo chí ở các tỉnh, thành phố thời gian qua đã mở ra một chặng đường mới, chặng đường của sự tinh gọn, thống nhất và chuyên nghiệp hơn. Nhưng để đạt được hiệu quả thực sự, báo chí địa phương cần nhiều hơn những thay đổi về tổ chức: đó là sự đổi mới tư duy, cách làm và tầm nhìn.
Các cơ quan báo chí cần có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực báo chí đáp ứng nhu cầu của xu hướng báo chí đa phương tiện.
Từ thực tế triển khai quy hoạch báo chí cho thấy, việc hợp nhất các cơ quan báo chí địa phương thành một đầu mối chung không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn là cơ hội để tái cấu trúc toàn diện hệ thống truyền thông công. Một bộ máy gọn nhẹ, hiệu quả sẽ giúp các tòa soạn tập trung hơn vào nhiệm vụ then chốt, đó là phục vụ công chúng, phản ánh đời sống xã hội, đồng thời giữ vững tôn chỉ, mục đích của báo chí cách mạng. Tuy nhiên, hợp nhất tổ chức mới chỉ là bước đầu. Thách thức lớn hơn nằm ở việc vận hành một tòa soạn hội tụ đa phương tiện, nơi mọi hoạt động sản xuất và phân phối nội dung được tích hợp trong một hệ thống thống nhất. Nhiều lãnh đạo báo chí sau sáp nhập vẫn đang tìm lời giải cho bài toán làm thế nào để dung hòa giữa mô hình quản trị mới và đội ngũ vốn quen với phương thức làm báo truyền thống.
Sự bùng nổ của công nghệ số, mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản cách tiếp cận thông tin của công chúng. Người đọc hôm nay không chỉ dừng lại ở trang báo in, mà còn theo dõi tin tức qua video, podcast, mạng xã hội hay các nền tảng trực tuyến khác. Điều đó đòi hỏi báo chí địa phương phải chuyển mình từ mô hình đơn tuyến sang mô hình hội tụ, nơi mọi sản phẩm được lên kế hoạch sản xuất ngay từ đầu để phục vụ đa định dạng. Từ một sự kiện, phóng viên có thể đồng thời viết bài cho báo điện tử, dựng clip cho mạng xã hội và phối hợp với bộ phận kỹ thuật truyền hình để thực hiện phóng sự. Quản lý nội dung trong bối cảnh ấy trở thành một bài toán tổng hợp giữa con người, công nghệ và tài chính, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và nhạy bén của lãnh đạo tòa soạn.
Trong cuộc chuyển đổi đó, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên trở thành yêu cầu cấp thiết. Sự thay đổi về mô hình tổ chức và công nghệ sản xuất sẽ không thể thành công nếu con người không được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng. Việc cập nhật tư duy làm báo trong kỷ nguyên số, nắm vững nguyên tắc quản trị nội dung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, khai thác dữ liệu và đo lường hiệu quả truyền thông đang trở thành nội dung trọng tâm trong các chương trình bồi dưỡng hiện nay. Không chỉ là những khóa học kỹ năng, đó còn là quá trình tái thiết văn hóa nghề nghiệp, giúp đội ngũ làm báo tự tin bước vào môi trường truyền thông mới: năng động, đa chiều nhưng cũng đầy thách thức.
Sau sáp nhập Ban Biên tập Báo và Phát thanh, Truyền hình Hưng Yên đã thường xuyên phối hợp với Hội Nhà báo tỉnh tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ giúp hội viên, nhà báo nhanh chóng bắt kịp và thích ứng với mô hình làm báo đa phương tiện.
Báo chí địa phương có đặc thù riêng, vừa phải theo kịp xu hướng hiện đại, vừa phải giữ được giọng nói gần gũi, phản ánh trung thực hơi thở đời sống của người dân nơi mình gắn bó. Đổi mới không có nghĩa là đánh mất bản sắc, mà là tìm ra cách thể hiện mới mẻ, hấp dẫn hơn cho những giá trị quen thuộc. Khi một cơ quan báo chí hợp nhất biết tận dụng thế mạnh của từng loại hình, từ báo in, phát thanh, truyền hình đến báo điện tử, để xây dựng tòa soạn hội tụ, họ không chỉ tiết kiệm nguồn lực mà còn tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ hơn. Những mô hình như vậy đang chứng minh rằng, tinh gọn không đồng nghĩa với thu hẹp, mà là để tập trung, để phát triển sâu và hiệu quả hơn.
Tất cả những nỗ lực ấy đều hướng tới một mục tiêu chung: phục vụ công chúng tốt hơn. Báo chí địa phương không chỉ đưa tin, phản ánh sự kiện, mà còn là cầu nối giữa chính quyền và người dân, là kênh lan tỏa niềm tin, khơi dậy khát vọng phát triển quê hương. Một tòa soạn được tổ chức khoa học, quản trị chặt chẽ, sản xuất nội dung chất lượng sẽ mang đến cho công chúng những sản phẩm báo chí nhanh, chính xác, sinh động và nhân văn hơn. Đó cũng là cách để báo chí địa phương khẳng định vị thế của mình trong bức tranh chung của nền báo chí quốc gia trong kỷ nguyên mới.
Thực tế cho thấy, quá trình hợp nhất mới chỉ mở ra cánh cửa cho sự thay đổi, chứ chưa đảm bảo thành công tự thân. Câu hỏi: Làm thế nào để tòa soạn hội tụ hoạt động trơn tru, hiệu quả? vẫn đang là vấn đề mà nhiều cơ quan báo chí địa phương trăn trở. Cần có sự vào cuộc đồng bộ của cơ quan quản lý, tổ chức nghề nghiệp, đội ngũ lãnh đạo và chính những người làm báo. Mỗi người, mỗi đơn vị đều phải tự làm mới mình, chủ động học hỏi và dám thử nghiệm. Bởi trong kỷ nguyên hội tụ, không có công thức chung cho mọi tòa soạn, chỉ có sự sáng tạo và linh hoạt mới giúp báo chí địa phương thích ứng và phát triển.
Tinh gọn nhưng hiện đại, thống nhất nhưng vẫn đa dạng, đổi mới nhưng không mất đi bản sắc… đó chính là con đường để báo chí địa phương tiếp tục khẳng định vai trò của mình. Khi tư duy làm báo thay đổi, khi công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ thay vì rào cản, khi mỗi tòa soạn thật sự hướng về công chúng, thì cũng là lúc báo chí địa phương sẽ tìm lại sức mạnh vốn có: sức mạnh của niềm tin, của tri thức và của khát vọng phụng sự đất nước, Nhân dân. Và chính từ đó, hiệu quả của báo chí sẽ không chỉ được đo bằng số lượng tin, bài hay lượt xem, mà còn bằng dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc – những người vẫn tin rằng, báo chí luôn là tiếng nói của sự thật và niềm tin vào cuộc sống.
Tọa đàm: "Ninh Bình 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh"
Tọa đàm: Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Sự kết tinh tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh
Tọa đàm: Nước thải nông thôn - Đâu là giải pháp?
Nhà nông - Doanh nghiệp: Ai đúng ai sai?
Thương hiệu gạo Việt 30 năm vẫn mờ nhạt
Đội quân nhà Phật trên đất nước chùa tháp
Gặp mặt "Nhớ ngày tựu trường Phù Cừ 45 năm trước"
" Rubik 2019 – Cảm hứng và khát vọng"
Gặp mặt kỷ niệm 40 năm Lớp T74
Đối diện chống suy thoái "tự diễn biến" "tự chuyển hóa"
Dấu son Người xứ Nhãn
Liên hoan văn nghệ Hội Nhà báo Hưng Yên mở rộng năm 2019
Anh Thành chuối
Ước gì thời gian trở lại
Tác phẩm Liên kết "Động lực cho nông nghiệp bứt phá" Bài 2. Nhận diện rào cản
Hoa buồn biết mấy
Tác phẩm Liên kết "Động lực cho nông nghiệp bứt phá" - Bài 1. Đổi thay từ những cánh đồng
Lễ trao giải báo chí Nguyễn Văn Linh lần thứ nhất năm 2018
Tác phẩm Liên kết "Động lực cho nông nghiệp bứt phá" Bài 3. Liên kết động lực để nông nghiệp bứt phá
Phóng sự: Nhức nhối với "Dự án ma" Alibaba