Những yêu cầu đối với nhà báo trong truyền thông đa phương tiện

Thứ sáu - 29/10/2021 11:14

Hiện nay, trong thời đại công nghệ 4.0, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, nhu cầu của công chúng nâng cao, đòi hỏi các cơ quan báo chí phải cung cấp thông tin nhanh và đa dạng về hình thức tuyên truyền. Báo chí, truyền thông đa phương tiện là xu thế mới của báo chí hiện đại, đòi hỏi người làm báo không chỉ chuyên nghiệp, giỏi nghề mà còn phải thạo ngoại ngữ, làm chủ công nghệ; tích hợp được các kỹ năng đa phương tiện nhằm sáng tạo ra những tác phẩm báo chí đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của công chúng.

111 — Nhà báo tác nghiệp tại Đại hội Đảng toàn quốc. Ảnh minh hoạ

Đa phương tiện là truyền thông thông tin, làm báo bằng nhiều hình thức, như viết, nghe, truyền tin trực tiếp. Báo chí đa phương tiện có thể hiểu là một tòa soạn gồm nhiều loại hình báo chí như báo in, báo điện tử, phát thanh, các clip…Nếu như trước đây, nhà báo chỉ cần biết chụp ảnh, viết tin, bài cho báo in hoặc chỉ chuyên biên tập cho phát thanh, quay phim cho truyền hình…thì mô hình chuyên biệt hóa như vậy không còn thích ứng nữa trong thời điểm hiện nay và sau này.

Trong xu thế đó, báo chí cách mạng nước ta nói chung và báo chí trong tỉnh nói riêng đang hướng tới phát triển báo chí đa phương tiện. Nhiều tờ báo lớn đang thực hiện làm báo theo phương thức đa phương tiện, mô hình tòa soạn hội tụ. Phóng viên chỉ cần một chiếc điện thoại di động thông minh hoặc máy quay là có thể tác nghiệp để hoàn thành trọn vẹn một bản tin hoặc bài (từ ghi hình, chụp ảnh, ghi âm, soạn thảo văn bản đến dựng phim và gửi về tòa soạn, chia sẻ trên mạng xã hội). Trước yêu cầu đó, đòi hỏi những người làm báo phải có phương pháp, kỹ năng, tác phong làm báo phù hợp.

Trước hết, nhà báo phải có năng lực thực sự, nhanh nhạy, thích ứng với công việc đa dạng; có tư duy độc lập, sáng tạo, biết phân tích đầy đủ bản chất của sự vật, hiện tượng khi muốn thông tin, phản ánh. Trong thời đại công nghệ số, mô hình tòa soạn hội tụ, báo chí phải dùng công nghệ nhiều hơn và điều nhà báo cần học chính là công nghệ. Nhà báo phải làm việc đa năng hơn, phải chuẩn bị tin, bài, hình ảnh một cách đa dạng hơn để có thể đăng tải trên nhiều phương tiện truyền thông khác nhau. Như vậy, muốn làm tốt nhiệm vụ, phóng viên, biên tập viên phải đa năng, vừa có kỹ năng viết tin, bài, vừa biết sử dụng các thiết bị kỹ thuật báo chí như máy quay, máy ảnh, máy ghi âm, đồng thời am hiểu nhiều loại hình báo chí, kỹ năng sử dụng truyền thông mạng xã hội trong tác nghiệp. Làm chủ được kỹ thuật, phương tiện để xử lý công việc được ở mọi nơi, mọi lúc. Các hoạt động nghiệp vụ của nhà báo hiện nay đa phần đều thực hiện trên máy tính, điện thoại thông minh thông qua internet. Bởi thế, nếu nắm bắt được công nghệ thì có thể dễ dàng tiếp cận với công việc. Công nghệ giúp tiếp cận với thông tin nhanh, đa dạng, nhà báo, phóng viên có thể làm việc ở mọi nơi, mọi lúc và truyền tải thông tin một cách đa dạng với nhiều hình thức. Cùng với đó, mỗi nhà báo, phóng viên cần biết ngoại ngữ, trang bị cho mình ít nhất một ngoại ngữ để tự tin tác nghiệp, thành thạo kỹ năng xử lý ngôn ngữ đa phương tiện, như xử lý văn bản, hình ảnh, âm thanh, các chương trình tương tác.

Nhiều kỹ năng phải học, phải thay đổi để đáp ứng yêu cầu công việc nhưng có một thứ không thể thay đổi, đó là cái tâm, đạo đức nghề nghiệp, phẩm chất của nhà báo cách mạng. Mỗi người làm báo cần không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, học hỏi. Phải luôn xác định rõ nếu thông tin không được kiểm chứng, thông tin sai lệch, giả mạo sẽ tác động rất lớn đến đời sống xã hội, gây sự hoang mang, tiêu cực trong công chúng. Chính vì vậy, nhà báo phải tinh thông nghiệp vụ, có bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp trong sáng. Dù làm báo trong hoàn cảnh, thời đại nào vẫn luôn đòi hỏi nhà báo phải có bản lĩnh, thông tin nhanh nhưng phải có tính định hướng. Các bài báo phải thể hiện đúng đường lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước, bảo đảm đúng tôn chỉ, mục đích của tờ báo. Nhà báo phải có chính kiến rõ ràng để tạo tích cực đẩy lùi tiêu cực, thường xuyên rèn luyện các kỹ năng chuyên sâu như kỹ năng điều tra, viết chân dung, phóng sự, phỏng vấn…Đồng thời, mỗi nhà báo, phóng viên cần nắm vững nội dung của Luật Báo chí, các quy định của pháp luật về hoạt động báo chí, quy chế phát ngôn…Cải tiến cách viết tin, bài ngắn gọn, súc tích, bảo đảm các tiêu chuẩn chính xác, nhanh chóng, khách quan.

Nhìn từ thực tế hoạt động báo chí ở Hưng Yên, bên cạnh những nhà báo yêu nghề, có tâm, vững chuyên môn, giỏi nghiệp vụ, tích cực học tập nâng cao trình độ, sáng tạo nhiều tác phẩm báo chí chất lượng, có thể đảm nhận cùng lúc nhiều việc, quay phim, viết, biên tập tin, bài, vẫn còn một số nhà báo nghiệp vụ chuyên môn hạn chế, chưa tích cực học tập, rèn luyện, chưa bám sát cơ sở, làm báo theo kiểu văn phòng, máy lạnh, chưa dấn thân vì nghề. Nhiều người chưa am hiểu, sử dụng thành thạo công nghệ mới như các ứng dụng của máy tính bảng, điện thoại thông minh vào hoạt động tác nghiệp. Một số phóng viên lại phụ thuộc vào công nghệ, để mạng xã hội dẫn dắt thông tin.

Phát triển báo chí truyền thông đa phương tiện là xu thế tất yếu. Để đáp ứng yêu cầu làm báo hiện đại, các cơ quan báo chí, Hội Nhà báo tỉnh cần thường xuyên tổ chức tập huấn, đào tạo về ứng dụng truyền thông đa phương tiện; đào tạo nghiệp vụ làm báo điện tử, thực hiện video clip bằng điện thoại thông minh, học quay phim, cải tiến cách viết tin, bài ngắn gọn, súc tích; xử lý hình ảnh, âm thanh, các chương trình tương tác…Khuyến khích phát huy tối đa tinh thần cộng tác, làm việc theo nhóm. Mỗi nhà báo, phóng viên cần thường xuyên học hỏi, trau dồi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, bản lĩnh chính trị, đạo đức trong sáng, nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học…Lăn lộn với nghề, không ngừng trau dồi, học hỏi, tích lũy kiến thức văn hóa-xã hội, nâng cao kỹ năng làm báo hiện đại.

Phạm Đức Nhuận
Thư ký Chi hội Báo Hưng Yên