Bác bắt đầu viết Di chúc vào ngày 15 tháng 5 năm 1965 nhân dịp ngày sinh của Người, tức là trước khi Bác mất là 4 năm. Trên đầu trang thứ nhất, Bác ghi chữ “Tuyệt đối bí mật’’ và gạch chân. Viết xong, Bác yêu cầu đồng chí Lê Duẩn lúc đó là Bí thư thứ nhất BCHTW ký chứng kiến và giao cho thư ký riêng của Bác là đồng chí Vũ Kỳ cất giữ. Bác dặn đồng chí Vũ Kỳ là hằng năm vào dịp sinh nhật Bác thì mang tài liệu tuyệt mật để Bác đọc và sửa.
Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên nghiêm túc tự phê bình
Bản Di chúc của Bác được công bố lần đầu vào năm 1969 đã nói lên tình cảm thiết tha sâu nặng của Bác đối với Tổ quốc và Dân tộc cũng như đối với đồng bào hai miền Nam Bắc từ già tới trẻ. Trong Di chúc, Người áy náy một điều: “ ... chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Sau khi tôi đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân”; Người căn dặn: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự doàn kết và thống nhất của Đảng” và “Đảng ta là Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân”. Bác di chúc lại “cần bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau” và “Đảng phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”.
Thực hiện lời Bác Hồ, vào dịp sinh nhật Bác hằng năm, đồng chí Vũ Kỳ đều đưa Di chúc- “tài liệu tuyệt mật” để Người chỉnh sửa bổ sung.
Vào tháng 5 năm 1968 và tháng 5 năm 1969, Bác sửa chữa bổ sung thêm nhiều ý quan trọng, trong đó bản sửa năm 1968 được bổ sung nhiều nhất.
Nhiều điểm bổ sung trong di chúc
Trong bản bổ sung năm 1968, Bác yêu cầu: “... thi hài tôi được đốt đi, tức là hỏa táng. Tôi mong rằng cách hỏa táng sau này được phổ biến. Vì như thế đối với người sống đã tốt về mặt vệ sinh, lại không tốn ruộng đất. Khi ta có nhiều điện thì “điện táng” càng tốt hơn. Tro thì chia làm ba phần, bỏ vào ba hộp sành. Một hộp cho miền Bắc, một hộp cho miền Trung, một hộp cho miền Nam. Đồng bào mỗi miền nên chọn một quả đồi mà chôn hộp tro đó. Trên mả không nên có bia đá tượng đồng, mà nên xây một ngôi nhà giản đơn, rộng rãi, chắc chắn, mát mẻ, để những người đến thăm viếng có chỗ ngồi nghỉ ngơi. Nên có kế hoạch trồng cây trên và chung quanh đồi. Ai đến thăm thì trồng một vài cây làm kỷ niệm. Lâu ngày cây mọc thành rừng sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho nông nghiệp. Việc săn sóc nên giao phó cho các cụ phụ lão.”
Cũng trong bản sửa tháng 5 năm 1968, Bác dặn ngay sau khi chống Mỹ thắng lợi thì phải có kế hoạch hàn gắn vết thương chiến tranh : “Chúng ta phải có kế hoạch rõ ràng, chu đáo, để tránh khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm. Theo ý tôi,VIỆC CẦN LÀM TRƯỚC TIÊN LÀ CHỈNH ĐỐN LẠI ĐẢNG, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy thì công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi”. Bác dặn phải chăm lo “nơi ăn chốn ở”cho gia đình thương binh liệt sỹ, đào tạo nghề cho các chiến sỹ trẻ và “bồi dưỡng cất nhắc” phụ nữ... Đồng thời Bác còn dặn dò: “Đối với những nạn nhân của chế độ xã hội cũ, như trộm cắp, gái điếm, cờ bạc, buôn lậu... thì Nhà nước phải dùng vừa giáo dục, vừa pháp luật để cải tạo họ...”. Cũng trong bản bổ sung tháng 5/1968, Bác đề nghị “miễn thuế nông nghiệp một năm cho các HTX để đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm phấn khởi đẩy mạnh sản xuất”.
Cần tiếp tục thực hiện nhiều việc theo Di chúc
Đã 50 năm làm theo Di chúc của Người, Đảng ta, Dân tộc ta luôn kiên định theo con đường của Người đã chọn để xây dựng một nước Việt Nam dân chủ và giàu mạnh như người hằng mong muốn. Thời gian vừa qua, TBT Nguyễn Phú Trọng đã chỉ đạo đẩy mạnh chống suy thoái và tham nhũng trong Đảng, góp phần quan trọng khôi phục niềm tin trong nhân dân. Nhưng đối chiếu với Di chúc của Người, chúng ta thẳng thắn nêu ra những việc làm chưa đúng với tinh thần Di chúc.
Thứ nhất, là một bộ phận cán bộ đảng viên không giữ được sự trong sạch, không giữ được “cần kiệm liêm chính” như lời Bác dạy. Họ làm cán bộ cốt để thỏa lòng tham, làm giàu bất chính và tìm cách đưa con cháu vào bộ máy để “cả họ làm quan”. Họ chính là những kẻ làm hại cách mạng, làm hại Tổ quốc và Nhân dân. Cần đẩy mạnh công cuộc chống tham nhũng do TBT Nguyễn Phú Trọng đang phát động để loại trừ những cán bộ tham nhũng biến chất.
Thứ hai, một số ít cán bộ đảng viên tư duy và nhận thức không phù hợp với xu thế hiện đại và chưa hiểu sâu sắc lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh nên xây mồ mả to gây lãng phí và tốn kém, trong lúc Người căn dặn nên “điện táng” để “đối với người sống đã tốt về mặt vệ sinh lại không tốn ruộng đất”. Cần phát động phong trào điện táng như Bác Hồ từng căn dặn trong cán bộ đảng viên. Có như thế mới góp phần chống xa hoa lãng phí trong việc cưới việc tang của cán bộ đảng viên.
Thứ ba, thực hiện “thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất trong Đảng”, khắc phục tình trạng không “động chạm”, “hòa cả làng”, “cả BCH đều tốt và xuất sắc” như vẫn thường xảy ra. Tình hình này cho thấy bệnh quan liêu hình thức vẫn tồn tại dai dẳng trong hệ thống chính trị. Cần đổi mới sinh hoạt đảng cũng như trong các cuộc sinh hoạt mang tính phê bình, trước mắt là cho đảng viên trong chi bộ, đảng viên trong đảng bộ được bỏ phiếu kín thường niên đối với đảng viên là lãnh đạo. Nếu cán bộ nào tín nhiệm thấp thì thay thế ngay, bởi chúng ta còn nhiều cán bộ trong sạch và có tài.