Chuyện làng văn nghệ: Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý với những ca khúc về phụ nữ Hưng Yên
Thứ năm - 09/05/2019 15:52
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý sinh năm 1924 tại thành phố Vinh - Nghệ An, nguyên quán Vĩnh Phúc. Người ta bảo: Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý là nhạc sĩ của chị em. Câu nói đó thật chính xác, trong hàng trăm ca khúc trong cuộc đời sáng tác của ông, thì có trên dưới ba chục bài hát ông viết về đề tài phụ nữ như Dáng đứng Bến Tre, Mẹ yêu con, Em đi làm tín dụng, Bài ca người phụ nữ Việt Nam, Tấm áo mẹ vá năm xưa, Bài ca cô nuôi dạy trẻ, Bài ca cô gái chăn nuôi... Ngay từ năm 20 tuổi tác phẩm đầu tay của ông là ca khúc Dư âm đã ca ngợi vẻ đẹp của phụ nữ, kiều diễm và lãng mạn, về thiếu nữ chơi đàn:
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý
"Đêm qua mơ dáng em đang ôm đàn dìu muôn tiếng tơ. Không gian trầm lắng như âu yếm ru mái tóc nhẹ rung, sương mờ làn khói".
Năm 1945 sau cách mạng tháng 8 ông từng công tác ở Đoàn văn công quân đội, hoà bình lập lại ông chuyển sang công tác ở Hội nhạc sĩ Việt Nam (1957) là uỷ viên Ban chấp hành Hội nhạc sĩ Việt Nam khoá I kiêm tổng biên tập Tạp chí âm nhạc. Từ năm 1961 đến năm 1967 ông biệt phái về công tác ở Ty văn hoá Hưng Yên (nay là Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch). Bẩy năm ấy ông sáng tác hàng chục bài hát ca ngợi tinh thần chiến đấu, xây dựng CNXH của quân và dân Hưng Yên. Đặc biệt là đề tài phụ nữ . Từ năm 1951, tại đại hội anh hùng chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất tổ chức tại Việt Bắc, chị Bùi Thị Cúc (quê Ân Thi) được truy tặng anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, được Bác Hồ tặng 6 chữ vàng "Sống anh hùng, chết vẻ vang" nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý sáng tác ca khúc "Tiếng hát Dôi A và Bùi Thị Cúc" ca ngợi Dôi A một người con gái Nga dũng cảm chống Phát xít Đức và Bùi Thị Cúc cô gái Việt, quê HưngYên dũng cảm khi xa vào tay thực dân Pháp, bị tra tấn dã man không khai nửa lời. Ca ngợi tấm gương người con gái Hưng Yên ấy đầy xúc động, đã âm thầm chiến đấu ngay trong lòng địch, một lòng trung với dân với nước:
"Chị Bùi Thị Cúc ta đế quốc Pháp chặt hết chân tay, Hô độc lập vang tai giặc, đây là người con dân tộc, Con muôn đời vẫn sống. Nay chết đã thành muôn lời ca..." (Tiếng hát Dôi A và Bùi Thị Cúc)
Ngoài ra, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý còn sáng tác bài ca: "Nữ du kích Hoàng Ngân", ca ngợi phụ nữ Hưng Yên tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp, giữ làng, giữ nước theo gương bà Trưng, bà Triệu. Đến thời kỳ chống Mỹ, ông viết ca khúc "Tiễn anh lên đường" ngay tại cơ quan Ty Văn hoá Hưng Yên vào năm 1966, ngày ấy cơ quan văn hoá của tỉnh còn toạ lạc cận kề phía Bắc bờ Hồ Bán nguyệt. Ca khúc này ca ngợi những người vợ, những cô gái Hưng Yên hăm hở, động viên tiễn chồng, người yêu lên đường nhập ngũ, bảo vệ miền Bắc và chi viện cho chiến trường miền Nam, ca khúc có đoạn:
"Cứ yên tâm vững bước mà đi Hỡi người mà em yêu Việc nhà việc nước Dẫu có bao nhiêu em vẫn làm tròn Anh cứ yên tâm vững bước anh lên đường ..."
Lời bài hát là lời hứa hẹn của người ở lại hậu phương với người ra đi, đầy lạc quan, tin tưởng, khiến người ra đi yên tâm.
Trong bẩy năm về sống và làm việc ở Hưng Yên, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý không chỉ sáng tác nhạc mà còn xuống các cơ sở, trường học, nhà máy dạy hát, múa cho các đội văn nghệ hoặc viết nhạc cho đoàn chèo Hưng Yên. Ngay khi tái lập tỉnh (01-01-1997) sau một năm, theo lời mời của Đài Phát thanh Truyền hình Hưng Yên, ông từ TP Hồ Chí Minh ra HưngYên, nói chuyện với hàng mấy trăm thầy trò, sinh viên Trường Cao đẳng sư phạm Hưng Yên, ông đã ôn lại những kỷ niệm đẹp đẽ với cán bộ và nhân dân Hưng Yên. Mấy năm gần đây do sức khoẻ đã suy yếu nhiều, qua ba lần tai biến, nên bây giờ lúc nhớ lúc quên, ông đi lại rất khó khăn, nhất là đã ở tuổi 94. Tuy vậy, ông vẫn nhớ tới Hưng Yên. Đầu tháng 10 năm 2017 nhân có việc từ Vũng Tàu vào thành phố Hồ Chí Minh, ông Văn Trọng (quê Văn Giang) một cộng tác viên của Ty Văn hoá Hưng Yên từ năm 1960 và của Báo Hưng Yên có ghép thăm nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý. Biết ông Văn Trọng tuần sau sẽ về Hưng Yên thăm quê, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý vẫn không quên nhờ ông Văn Trọng chuyển lời thăm các thế hệ lãnh đạo tỉnh và các thế hệ văn nghệ sĩ tỉnh nhà.
Với tình cảm chân thành trên, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý không chỉ là nhạc sĩ của chị em, ca ngợi phụ nữ Việt Nam nói chung và phụ nữ Hưng Yên nói riêng mà ông còn là một nhạc sĩ của mọi nhà, mọi tầng lớp, nặng tình, nặng nghĩa đề tài phụ nữ Việt Nam anh hùng bất khuất, trung hậu đảm đang.
Ngoài ra, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý còn sáng tác bài ca: "Nữ du kích Hoàng Ngân", ca ngợi phụ nữ Hưng Yên tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp, giữ làng, giữ nước theo gương bà Trưng, bà Triệu. Đến thời kỳ chống Mỹ, ông viết ca khúc "Tiễn anh lên đường" ngay tại cơ quan Ty Văn hoá Hưng Yên vào năm 1966, ngày ấy cơ quan văn hoá của tỉnh còn toạ lạc cận kề phía Bắc bờ Hồ Bán nguyệt. Ca khúc này ca ngợi những người vợ, những cô gái Hưng Yên hăm hở, động viên tiễn chồng, người yêu lên đường nhập ngũ, bảo vệ miền Bắc và chi viện cho chiến trường miền Nam, ca khúc có đoạn:
