Chuyện làng văn nghệ: Nhạc sĩ Trần Hoàn với ca khúc “Về lại Hưng Yên”

Thứ sáu - 03/05/2019 16:39

Bản nhạc “Về lại Hưng Yên”

Nhạc sỹ Trần Hoàn tên khai sinh là Nguyễn Tăng Hích, bút danh Hồ Thuận An, sinh năm 1928 tại Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị, mất ngày 23-11-2003 tại Hà Nội. Ông tham gia cách mạng từ những ngày đầu kháng chiến chống Pháp ở Bình Trị Thiên. Năm 1954, ông ra tập kết Bắc, làm Giám đốc Sở văn hóa Hải Phòng. Năm 1966, ông trở về công tác ở chiến trường Bình Trị Thiên. Sau này giữ nhiều trọng trách như :Ủy viên Trung ương Đảng , Bộ trưởng Bộ thông tin, Bộ trưởng Bộ văn hóa thông tin, Phó trưởng Ban tư tưởng văn hóa trung ương, Chủ tịch Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam. Năng khiếu âm nhạc của ông nẩy nở rất sớm, năm 18 tuổi đã nổi tiếng ca khúc “Sơn nữ ca”.

Trong kháng chiến chống Mỹ, nhất là sau khi nước nhà thống nhất, ca khúc “Mùa xuân nho nhỏ” phổ thơ Thanh Hải, “Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Nghệ Tĩnh”, “Lời ru trên nương” phổ thơ nguyễn Khoa Điềm, “Lời Bác dặn trước lúc đi xa” Được nhiều người yêu thích. Gần 60 ca khúc viết về các đề tài khác nhau, thời gian khác nhau để ca ngợi đất nước,Đảng, Bác Hồ cũng như cuộc kháng chiến ở hai thời kỳ của dân tộc.Tuy vậy, Hưng Yên không phải là nơi sinh ra ông, ông cũng chưa có dịp công tác ở đây, nhưng nhạc sỹ Trần Hoàn đã giành tình cảm và tài năng của mình cho quê hương Hưng Yên một ca khúc “Về lại Hưng Yên” rất thấm đậm với xứ nhãn thân thương.

Nhà thơ Hoàng Thế Dân kể rằng: Cuối năm 1996, ông đang công tác ở Ban dân vận Tỉnh ủy Hải Hưng, thì nghe tin Quốc hội có nghị quyết chia tách một số tỉnh trước đây đã hợp nhất. Ngày trở lại công tác Hưng Yên chỉ còn dăm bữa, nửa tháng. Đêm hôm ấy ở khu tập thể cán bộ Tỉnh ủy (Hải Hưng) sau đường Trần Hưng Đạo (TP Hải Dương), nhà thơ Hoàng Thế Dân vui mừng khôn xiết, không sao chợp mắt được. Ông như người nằm mơ, cứ hình dung ngày về Hưng Yên. Với mong ước ấp ủ ngày vui ấy, ông bật dậy viết liền một mạch bài thơ “Về lại Hưng Yên”;

“Đây rồi Hồ Bán Nguyệt
Nửa vầng trăng lung linh...
Con đê xanh thắm thiết
Ôm vòng hồ xinh xinh.

Đây rồi, Hồng Hà ơi!
Thuyền căng buồm ra biển
Nổi danh tên Phố Hiến
Thương cảng của một thời.
Ôi mặt người rạng rỡ
Đẹp hơn cả trong mơ
Và một rừng cờ đỏ
Như ngày nào xa xưa.

Ta lại về Hưng Yên
Đất lành đang vẫy gọi
Đường dài chân không mỏi
Xây đẹp giàu Hưng Yên.

Sau ngày 1-1-1997- ngày tái lập tỉnh Hưng Yên ít ngày, nhà thơ Hoàng Thế Dân chép tay, gửi bài thơ trên cho báo Hưng Yên. Đồng thời báo Hưng Yên phát hành cũng gửi lên Ban tư tưởng văn hóa Trung ương. Năm đó nhạc sỹ Trần Hoàn là Phó trưởng Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, phụ trách công tác chỉ đạo theo dõi khối văn hóa, văn nghệ, báo chí. Nên ngoài đọc các báo chí ở trung ương, ông còn lưu ý đọc báo ở các tỉnh. Một hôm đọc báo in bài thơ “Về lại Hưng Yên”, thấy nội dung thích hợp với chủ trương của trung ương về việc chia, tách tỉnh. Đây là một đề tài có tính thời sự, chính trị cần tuyên truyền cho nhiệm vụ trước mắt, đáp ứng nguyện vọng của tỉnh được chia tách. Nhạc sĩ Trần Hoàn đọc lại bài thơ lần thứ hai, ông rất tâm đắc trước sự lạc quan của tác giả với truyền thống văn hiến Phố Hiến trở về xây dựng quê hương. Sáng tác phần nhạc xong, ông nhờ một nữ ca sĩ nổi tiếng hát thu vào đĩa. Vài tuần sau, nhân có hội nghị cán bộ chủ chốt của Tỉnh phía Bắc về Hà Nội họp dự nghe phổ biến nghị quyết Trung ương. Biết thế nào cũng có các đồng chí trong ban thường vụ tỉnh ủy Hưng Yên sẽ có mặt, nên nhạc sĩ Trần Hoàn tranh thủ giờ giải lao lên hát bài hát “Về lại Hưng Yên”, được cả hội nghị vỗ tay nhiệt liệt. Nghe xong đồng chí Đặng Văn Cảo bí thư tỉnh ủy Hưng Yên chạy lên bắt tay nhạc sĩ Trần Hoàn, rồi chạy ra chỗ đồng chí Nguyễn Văn Hình, trưởng ban tuyên giáo tỉnh ủy nói nhỏ: “Lát nữa, anh xin Trần Hoàn bài hát đó đi, bài hát hay lắm, anh Hoàn viết cho tỉnh nhà đấy”.

Hình như đã đoán được suy nghĩ của các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hưng Yên có mặt hôm đó, nhạc sĩ Trần Hoàn đã chuẩn bị sẵn. Hát xong, ông xuống hàng ghế của mình, lấy đĩa hát đó, viết lời đề tặng : “Tặng Đảng bộ và nhân dân Hưng Yên” rồi đưa cho đồng chí Đặng Văn Cảo.

Hôm sau về tỉnh, đồng chí Ngyễn Văn Hình trực tiếp đến trụ sở Đài phát thanh và truyền hình tỉnh trao chiếc đĩa bài hát “Về lại Hưng Yên” cho đồng chí Giám đốc của đài PTTH Hưng Yên- Tác giả phần lời lại chính là nhà thơ Hoàng Thế Dân, giám đốc của đài PT và TH Tỉnh. Khi ấy nhà thơ Hoàng Thế Dân không khỏi bất ngờ vì bài thơ của mình đã được nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc, niềm vui đối với ông quả là vô bờ.

Đã 18 năm trôi qua kể từ ngày nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc bài hát đó, và cũng tròn 10 năm người nhạc sĩ tài hoa này đã ra đi, nhưng bài hát: “Về lại Hưng Yên” cứ âm vang mỗi ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng tỉnh nhà: Với âm điệu tha thiết, xen lẫn tự hào:

“…Đây rồi Hồ Bán Nguyệt/ Nửa vầng trăng lung linh...Ta lại về Hưng Yên/ Đất lành đang vẫy gọi/ Đường dài chân không mỏi/ Xây đẹp giàu Hưng Yên…”

Mỗi câu thơ như điệp khúc cứ ngân nga, vang xa, thấm đậm vào con tim người Hưng Yên chúng ta. Điều đặc biệt vào năm 1997, hàng chục tỉnh được chia tách, các báo chí địa phương các tỉnh đó cũng đăng nhiều bài thơ có chủ đề tái lập tỉnh, nhưng kỳ lạ sao chỉ có bài thơ “Về lại Hưng Yên” của nhà thơ Hoàng Thế Dân lại được “se duyên” với nhạc của nhạc sĩ Trần Hoàn. Phải lắm, nhạc sĩ Trần Hoàn nếu không yêu Phố Hiến thì cũng có một tâm hồn đồng điệu với nhà thơ Hoàng Thế Dân : Nơi “Đất lành đang vẫy gọi”.

Lê Hồng Thiện