Chuyển đổi số báo chí: Yêu cầu tất yếu trong giai đoạn mới

Thứ bảy - 24/05/2025 16:41

Trong tiến trình phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số không chỉ là xu thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có báo chí. Với báo chí cách mạng, đặc biệt là báo Đảng địa phương, đây không đơn thuần là sự thay đổi về công nghệ, mà là một quá trình đổi mới toàn diện để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới.

chuyen doi so bao chi — Chuyển đổi số báo chí (Ảnh minh họa)

Chuyển đổi số, xu hướng không thể đảo ngược

Báo chí hiện đại không còn giới hạn trong khuôn khổ của những tờ báo in truyền thống, mà đã mở rộng ra không gian số với tốc độ phát triển chóng mặt. Trước sự thay đổi về thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng, cùng sự cạnh tranh khốc liệt từ mạng xã hội và các nền tảng truyền thông mới, các cơ quan báo chí phải nhanh chóng thích nghi nếu không muốn bị tụt lại phía sau.

Ở nhiều nơi, mô hình tòa soạn hội tụ đã và đang được triển khai, cho phép tích hợp quy trình sản xuất - biên tập - phát hành nội dung đa nền tảng: từ báo in, báo điện tử, truyền hình trực tuyến đến mạng xã hội. Nội dung không chỉ là chữ viết, mà còn bao gồm video, podcast, ảnh đồ họa tương tác… Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) cũng từng bước được ứng dụng vào quy trình sản xuất tin bài, phân tích xu hướng và cá nhân hóa nội dung.

Nhờ đó, thông tin chính thống của Đảng và Nhà nước được truyền tải đến Nhân dân nhanh hơn, sinh động hơn và dễ tiếp cận hơn, đặc biệt trong bối cảnh các luồng thông tin sai lệch, tin giả có xu hướng lan rộng trên không gian mạng.

Khó khăn với báo Đảng địa phương

Dù vậy, chuyển đổi số trong báo chí không phải là con đường bằng phẳng, nhất là đối với các cơ quan báo Đảng địa phương – vốn có nhiều hạn chế về nguồn lực, cơ sở vật chất và nhân lực.

hoi vien hnb hung yen tap huan cach lam bao hien dai da phuong tien — Hội viên HNB Hưng Yên tập huấn cách làm báo hiện đại, đa phương tiện

Thách thức lớn nhất hiện nay là sự thiếu hụt đội ngũ phóng viên, biên tập viên có năng lực làm báo đa phương tiện. Nhiều người còn lúng túng khi tác nghiệp trên nền tảng số, chưa thành thạo các công cụ mới như dựng video, chỉnh sửa podcast, thiết kế đồ họa thông tin… Trong khi đó, công việc lại ngày càng đòi hỏi tính tích hợp cao, tốc độ nhanh, sức ép cạnh tranh lớn.

Khó khăn về tài chính cũng là rào cản không nhỏ. Đầu tư cho hạ tầng công nghệ, phần mềm, máy móc hiện đại và đào tạo nhân sự là những khoản chi đáng kể, trong khi mô hình báo chí hiện nay chưa tạo ra nguồn thu ổn định từ nội dung số. Việc duy trì báo in – kênh thông tin truyền thống vẫn còn rất cần thiết ở địa phương – càng khiến bài toán cân đối nguồn lực trở nên phức tạp hơn.

Ngoài ra, việc sử dụng công nghệ trong sản xuất nội dung cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về đạo đức nghề nghiệp, tính chính xác và khả năng kiểm chứng. Trong môi trường thông tin số hóa, một sai sót nhỏ có thể lan truyền rất nhanh, ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan báo chí và niềm tin của người dân.

Cần một chiến lược đồng bộ và dài hạn

Để chuyển đổi số trong báo chí đạt hiệu quả thực chất, cần có một chiến lược tổng thể và lâu dài – không chỉ dừng lại ở việc đầu tư thiết bị hay nâng cấp giao diện báo điện tử. Trước hết, các cơ quan báo chí cần xác định rõ: chuyển đổi số không thể tách rời nhiệm vụ chính trị và tính định hướng tư tưởng – vốn là bản chất của báo chí cách mạng Việt Nam.

Cùng với đó, cần tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, phóng viên theo hướng đa năng, linh hoạt, am hiểu công nghệ, có khả năng sản xuất nội dung trên nhiều nền tảng. Đây là yếu tố then chốt để làm chủ công cụ hiện đại mà không đánh mất bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp.

Bên cạnh nỗ lực nội tại của cơ quan báo chí, rất cần sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của cấp ủy, chính quyền địa phương; sự phối hợp của các sở, ban, ngành trong việc tạo điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, cơ chế tài chính, cũng như cung cấp nguồn thông tin chính thống, kịp thời cho báo chí phục vụ công tác tuyên truyền.

Giữ vững vai trò định hướng trong không gian số

Dù phương thức thể hiện có thể thay đổi, nhưng vai trò của báo chí cách mạng – là tiếng nói của Đảng, là cầu nối giữa Đảng với Nhân dân – vẫn luôn giữ nguyên giá trị. Trong không gian số, khi thông tin đa chiều, nhiều chiều và có cả “nhiễu loạn”, thì báo chí càng cần phát huy vai trò định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận, củng cố niềm tin vào đường lối lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của chính quyền các cấp.

Chuyển đổi số chính là cơ hội để báo chí phát huy sức mạnh mới – nhanh hơn, rộng hơn, nhưng cũng phải chính xác hơn, trách nhiệm hơn và nhân văn hơn. Báo chí địa phương, đặc biệt là báo Đảng, cần kiên định với sứ mệnh tuyên truyền, đồng thời đổi mới tư duy, cách làm để thích ứng và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.