Một kẻ sĩ tài hoa vui tính

Thứ hai - 08/03/2021 13:25

Nhà văn Hoàng Bình Trọng sinh ngày 18/01/1937. Ông quê gốc xứ Bồ Khê (Thanh Khê, Thanh Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình). Thuở nhỏ theo gia đình sang định cư xứ Hòa Ninh (Quảng Hòa, Quảng Trạch, tức thị xã Ba Đồn ngày nay).

Ông tốt nghiệp kỹ sư địa chất. Suốt tuổi thanh xuân, ông cùng các đoàn địa chất xuyên rừng tìm kiếm tài nguyên khoáng sản cho Tổ Quốc. Chính khoảng thời gian lặn lội theo các cánh rừng này, ông đã viết cuốn Bí mật một khu rừng. Đây là cuốn tiểu thuyết vào hàng kỳ lạ, hấp dẫn mọi lứa tuổi, đã được dịch sang tiếng Nga, được in lại ở trong nước lần thứ 7, và chưa thể gọi là lần chót. Hoàng Bình Trọng là một nhà văn tài hoa, hiểu cao biết rộng nhờ tự học. Ông giỏi cả chữ Hán, tiếng Nga lẫn tiếng Pháp. Mỗi lần điền dã đâu đó, có ông đi cùng, là chúng tôi được mở rộng tầm mắt. Đến một đền thờ, miếu cổ, việc đầu tiên là ông lặng lẽ vạch rêu, lần đọc các văn bia bị thời gian phong hóa. Và ông cho chúng tôi biết, đền miếu này thờ ai, khoảng thời gian nào, công tích ra sao...111
 

Sự tài hoa của Hoàng Bình Trọng thể hiện trong gia tài sáng tác khá đồ sộ của mình. Ông xuất bản gần chục tiểu thuyết, 5 tập truyến ngắn và truyện dịch, 5 tập thơ và trường ca. Trong đó các trường ca nổi tiếng: Người anh cả của toàn quân viết về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, và Anh hùng áo vải cờ đào viết về Quang Trung - Nguyễn Huệ, khá công phu, được bạn đọc đánh giá cao và rất yêu mến.

Con người Hoàng Bình Trọng đẫm chất kẻ sĩ, trung thực khoan hòa, không hám màng danh lợi. Càng không bon chen, khom mình, uốn lưỡi để được chút lợi riêng. Nhưng cuộc đời ông có lẽ vì thế không mấy may mắn. Nói đúng hơn, ông gặp khó ở những thời khắc quyết định số phận. Khoảng năm 1990, Hội Văn nghệ Quảng Bình tái lập (sau khi tách khỏi Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên tháng 7/1989), với một Ban Chấp hành lâm thời do nhà thơ Hoàng Vũ Thuật làm Chủ tịch, nhận được hồ sơ xin chuyển về công tác tại cơ quan Hội của nhà văn Hoàng Bình Trọng. Nhà thơ Hoàng Vũ Thuật mừng lắm, vì sau khi tách tỉnh, lực lượng văn nghệ sĩ trở về quê hương khá mỏng. Giờ có được nhà văn Hoàng Bình Trọng thì như được vàng. Ông liền làm văn bản trình Tỉnh ủy, xin được tiếp nhận Hoàng Bình Trọng. Nhưng khi vị cấp phó kiêm bí thư chi bộ cơ quan của Hoàng Vũ Thuật nhỏ nhẹ nói, sao một kỹ sư, lại trải qua mấy năm bộ đội vào chiến trường miền Nam, giờ vẫn không đảng viên? Câu hỏi nhẹ như gió thoảng ấy vậy mà có sức nặng ngàn cân. Kết quả là tờ trình xin tiếp nhận Hoàng Bình Trọng của Hoàng Vũ Thuật bị nằm xó vĩnh viễn...

Hoàng Bình Trọng (sau khi nghỉ ở trường trung cấp địa chất) lúc đó đang làm hợp đồng ở tạp chí Văn nghệ Đất Tổ, thuộc Hội văn nghệ Vĩnh Phú, rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Không chuyển về quê được theo hình thức chuyển công tác như đã nói trên, trong khi anh, như cáo chết ba năm vẫn quay đầu về núi, tha thiết trở về quê hương khi tuổi sém năm mươi. Lại có ông anh ruột Hoàng Hiếu Nghĩa, hiệu trưởng một trường cấp 3 ở đấy mách bảo, khu vườn của gia đình ở sát vườn nhà ông, chuẩn bị đi kinh tế mới trong Nam, rao bán 4 triệu đồng thời giá bấy giờ. Nếu Hoàng Bình Trọng mua được khu vườn có ngôi nhà cấp bốn ấy, ông thỏa mãn “hai trong một”. Vừa được về sống ở quê cuối đời, vừa anh em gần gũi, hôm sớm tắt lửa tối đèn có nhau… Và máu kẻ sĩ trong Hoàng Bình Trọng lại nổi lên. Không cần vào Tỉnh ủy Quảng Bình trình bày xin xỏ, ông tặc lưỡi quyết định. Cả hai vợ chồng cùng nghỉ chế độ 176, lấy mỗi người 2 triệu đồng mua khu vườn nói trên...

Khu vườn khoảng sào đất, mặt quay ra con đường trục của làng, lưng chạm con hói rộng khá sâu đổ vào sông Gianh phía Cửa Hác. Đất đai vùng này rất tốt, ưa các giống rau củ, bầu bí, hợp với con nhà nghèo. Nhưng hóa ra, nó là cái rốn lũ. Mưa to vài hôm, cả vùng chưa làm sao, vườn nhà Hoàng Bình Trọng nước đã lên mắt cá chân. Khi trong vùng có nơi vừa ngập lụt, nhà Hoàng Bình Trọng nước đã chạm mái ngói... Gần như năm nào nhà Hoàng Bình Trọng cũng bị lụt. Mọi đồ đạc, sách vở, bếp núc, đều dọn lên tra (gác gỗ). Khi nước rút mới được xuống, nước rút đến đâu tìm cách lau chùi bùn đến đấy...

Rời khỏi đồng lương công chức, nhà văn không dễ sống chút nào, bởi mấy ai sống được bằng nhuận bút… Hoàng Bình Trọng rơi vào khốn khó. Cả hai vợ chồng không lương, thêm cậu con trai đang học phổ thông, chỉ trông vào cây bút của ông. Ông viết, bà đánh máy bản thảo từ chiếc máy cơ thủ công cọc cạch. Cuộc kiếm sống quả là vàng mắt. May thay, nhà thơ Văn Lợi, Tổng Biên tập Tạp chí Nhật Lệ bấy giờ, xin tỉnh cho ngân sách hợp đồng biên tập với nhà văn Hoàng Bình Trọng. Thế là ông xa nhà, cơm niêu nước lọ với Tạp chí Nhật Lệ tại Đồng Hới mười mấy năm, cho đến khi dính bệnh phổi phải nghỉ...

      Nhà văn Hoàng Bình Trọng rời quê từ nhỏ, nay về quê như áo gấm đi đêm, ít người biết, nhất là các lãnh đạo tỉnh. Chỉ cánh văn nghệ sĩ và nhà báo biết ông, nể phục ông, thương cảm hoàn cảnh của ông. Và nhà báo Nguyễn Thế Thịnh, thư ký tòa soạn báo Quảng Bình lúc đó, viết kín một trang báo Quảng Bình, nói về đoạn trường khúc nôi của nhà văn Hoàng Bình Trọng, khiến ai cũng nể trọng và cám cảnh. Ngay tức thì, Chủ tịch tỉnh Phạm Phước lúc bấy giờ ký cho ông 2 triệu đồng với đề nghị Hoàng Bình Trọng đem tiền ra Vĩnh Phú nộp lại và xin hồ sơ về để Quảng Bình tiếp tục biên chế trả lương cho đến ngày nghỉ hưu theo chế độ... Nhưng số Hoàng Bình Trọng không gặp may, khi ra đến nơi, tỉnh Vĩnh Phú cũng đã chia tách thành hai tỉnh theo địa giới cũ là Vĩnh Phúc và Phú Thọ. Ông vào Vĩnh Phúc trình bày, được trả lời là hồ sơ ông ở Phú Thọ. Ông đi lên Phú Thọ trình bày, họ lại bảo hồ sơ ông còn ở Vĩnh Phúc. Cứ thế, ông lệt bệt đi lại mấy vòng giữa Vĩnh Phúc và Phú Thọ mà không biết nộp tiền vào đâu để xin hồ sơ về. Tháng bảy nắng như đổ lửa, các con đường bụi mù vì xe chở vật liệu (sau tách tỉnh, mỗi tỉnh mới thành một đại công trường xây dựng), nhà văn Hoàng Bình Trọng lầm lụi cuốc bộ một cách vô vọng. Cuối cùng, lại cái tặc lưỡi của kẻ sĩ. Thôi, bỏ!..

Giản dị trong thanh bần, nhưng Hoàng Bình Trọng sống vui tính và rất dễ mến. Ở đâu có ông là ở đấy có tiếng cười ròn. Gặp nhau đôi ba người, chỉ chén trà hay ly rượu suông, Hoàng Bình Trọng được dịp xổ bồ tiếu lâm, và ông cười như nắc nẻ, như súng nổ liên thanh. Tiếng cười giòn vang, rạc cả trời, muốn bay mái nhà. Vì thế, bạn bè nói Hoàng Bình Trọn “cười bay ngói!”..

Hoàng Bình Trọng là bậc sành sõi trong Truyện Kiều và câu đối. Một hôm, chuyên gia câu đối Văn Lợi, nêu vế thách đối cho Hoàng Bình Trọng: Hoàng Bình Trọng Hoàng Bình Trọng. Trong giây khắc, Hoàng Bình Trọng có ngay vế đối khá thông minh: Nguyễn Đình Thi Nguyễn Đình Thi. Số là, trong vế thách đối có thể ngắt để hiểu là: (nhà thơ) Hoàng Bình (tức Xích Bích) (nể) trọng Hoàng Bình Trọng. Vì thế vế đối được ngắt để hiểu là: (nhà thơ) Nguyến Đình thi (với) Nguyễn Đình Thi...

Ngay cả sự vui đùa dí dỏm, Hoàng Bình Trọng cũng tỏ rõ một bậc trí tuệ thâm sâu. Ở Quảng Bình, lúc đó có nhà thơ Nguyễn Văn Dinh, hay làm thơ tú tuyệt. Mấy năm cuối đời, Nguyễn Văn Dinh tập trung sáng tác về Bác Hồ. Ông có tập Nhớ Bác Hồ đến mấy trăm bài. Và tập cuối cùng là Hai con sóng. Lần ấy, Chi hội nhà văn Quảng Bình thuê một xe 15 chỗ ngồi, đưa các nhà văn vào Nha Trang dự Hội nghị Nhà văn khu vực Miền Trung - Tây Nguyên. Đường xa, trên xe toàn bậc trí giả, tha hồ chuyện trên trời dưới đất. Qua một dòng sông rộng, những con sóng trào lên lớp lớp dưới chân cầu, nhà thơ Nguyễn Văn Dinh bất ngờ liên tưởng, đọc bài thơ Hai con sóng của mình. Mươi phút sau, nhà văn Hoàng Bình Trọng có thơ ứng tác, tặng nhà thơ Nguyễn Văn Dinh và đọc lên cho cả đoàn cùng nghe: Thơ bác bàn chuyện thanh cao/ Thơ em toàn chuyện tào lao khôi hài/ Em bé mọn, bác thiên tài/ Bác hai con sóng, em hai con bồ!..

Do tuổi cao sức yếu, nhà văn Hoàng Bình Trọng đã từ giã cõi đời vào lúc 8 giờ ngày 26/02/2021 tại nhà riêng xã Quảng Hòa, thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình, hưởng thọ 84 tuổi. Sinh thời, đằng sau dung mạo có vẻ khắc kỷ, khép kín, ông là một người khá hài hước và trào lộng. Ông từng nói: “Con người ta có hai cách phát ngôn. Một là bằng lời nói, hai là bằng con chữ. Mình đã nói được nhiều bằng chiếc bút rồi thì để cho người ta nói bằng cái mồm. Chẳng thiệt đi đâu mà lo”… Nói xong cười kha… kha… kha…

Và ông bình thản đi bên cuộc đời cho đến hôm nay, nhà văn Hoàng Bình Trọng đã “đi mây, về gió”, nhẹ bỗng như khi ông còn đang đối diện với cuộc đời này. Ấy vậy mà khi nhắc đến ông, người ta vẫn cứ như nghe đâu đây vẳng tiếng cười kha… kha… kha… đầy hào sảng.


Tác giả: Hữu Phương
Nguồn Văn nghệ số 10/2021

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

THƯ VIỆN ẢNH ĐẸP
5.jpg 66.jpg 29.jpg 49.jpg 20.jpg 42.jpg 13.jpg 37.jpg 6.jpg 67.jpg 31.jpg 50.jpg 22.jpg 43.jpg 15.jpg 38.jpg 7.jpg 68.jpg 33.jpg 52.jpg 24.jpg 45.jpg 16-1.jpg 39.jpg 40.jpg 9.jpg 71.jpg 34.jpg 63.jpg 27.jpg 48.jpg 19.jpg 41.jpg 12-qn1.jpg a-T.jpg 36.jpg 8a334df96fbbb3e5eaaa.jpg ec1643b261f0bdaee4e1.jpg 75528951ab13774d2e02.jpg 740f0438267afa24a36b.jpg 9e931db13ff3e3adbae2.jpg eef9d3a2f1e02dbe74f1.jpg ac94b8a49de641b818f7.jpg ae0f6bdb499995c7cc88.jpg 895e11f733b5efebb6a4.jpg 27c48a2ea86c74322d7d-1.jpg f7b945c06782bbdce293.jpg 0f6e3f741c36c0689927.jpg c23927250467d8398176.jpg 906029e10ba3d7fd8eb2.jpg 32b8e242c0001c5e4511-1.jpg f774eba794e548bb11f4.jpg 7a0a8baca9ee75b02cff.jpg dcd1d242f0002c5e7511.jpg 23289506b7446b1a3255.jpg 66d134e644a498fac1b5-1.jpg 1389b67fa302625c3b13-1.jpg f69297bc83c1429f1bd0-1.jpg 33f61d080875c92b9064-1.jpg e71f3a932feeeeb0b7ff-1.jpg 3b4258344c498d17d458-2-1.jpg aecc18440d39cc679528-1.jpg 01b53b002e7def23b66c-1.jpg 7536f22be75626087f47-1.jpg f87058784d058c5bd514-1.jpg 48dd535d4620877ede31-1.jpg ea6a58024d7f8c21d56e-1-1.jpg 4f0be64af33732696b26-1.jpg b673068913f4d2aa8be5-1.jpg 1d4bb15da420657e3c31-1.jpg 35021b9c0ee1cfbf96f0-1.jpg ffc69024855944071d48-1.jpg 87e8e87cfd013c5f6510-1.jpg f7a58a679f1a5e44070b-1.jpg 5b9e981a8d674c391576-1.jpg dfefc79bd2e613b84af7-1.jpg 02ac9b4b8e364f681627-1.jpg 142989b99cc45d9a04d5-1.jpg fe3d1d75bf087e562719.jpg 94d3461b53669238cb77-1.jpg f38c46ee539392cdcb82-1.jpg 7f5885f9908451da0895-1.jpg e5c4472a52579309ca46-1.jpg 3b20a26fb712764c2f03-1.jpg 0506885d9d205c7e0531-1.jpg d203ce4d69c0a29efbd1.jpg b91ad73673bbb8e5e1aa-1.jpg 520c873d23b0e8eeb1a1.jpg 8f815695f21839466009.jpg d9977394d7191c474508.jpg b94a739fd4121f4c4603.jpg 2799f500528d99d3c09c-1.jpg 0905f0a2572f9c71c53e.jpg 0b4698843f09f457ad18.jpg d5502603818e4ad0139f.jpg c364cdd36a5ea100f84f.jpg 4126eb8e4c03875dde12.jpg 35b9c64f61c2aa9cf3d3.jpg eb2c4421e0ac2bf272bd.jpg cd43fd4859c5929bcbd4-1.jpg
  • Đang truy cập43
  • Máy chủ tìm kiếm1
  • Khách viếng thăm42
  • Hôm nay4,908
  • Tháng hiện tại114,220
  • Tổng lượt truy cập3,084,130
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây