Những mốc son trong phong trào thi đua yêu nước của giới báo chí

Thứ tư - 22/10/2025 16:53

Từ những ngày đầu thành lập nước cho đến công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế như hôm nay, báo chí cách mạng Việt Nam luôn là lực lượng xung kích trên mặt trận văn hóa, tư tưởng, là ngòi bút sắc bén trong đấu tranh và là cánh tay nối dài của Đảng trong tuyên truyền, vận động quần chúng. Trong hành trình vẻ vang đó, phong trào thi đua yêu nước trong giới báo chí không ngừng phát triển, trở thành động lực to lớn để mỗi người làm báo không chỉ “viết cho hay, viết đúng, viết trúng” mà còn sống và làm nghề bằng tinh thần trách nhiệm cao nhất với Đảng, với dân tộc và Nhân dân.

Những dấu ấn đầu tiên: Báo chí thi đua trong lửa đạn cách mạng

Ngay từ những ngày đầu của cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh – người sáng lập nền báo chí cách mạng Việt Nam, đã luôn quan tâm tới việc phát động và khích lệ thi đua trong mọi ngành nghề, trong đó có báo chí. Người căn dặn: Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua và những người thi đua là những người yêu nước nhất.

Tinh thần ấy được thể hiện rõ nét trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trong bom đạn và gian khó, người làm báo vẫn xông pha nơi chiến trường, bám sát thực tế, ghi lại những khoảnh khắc chân thật và lay động lòng người về cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân ta. Báo Cứu quốc, Báo Vệ quốc quân, Báo Quân đội nhân dân, Giải phóng… cùng hàng trăm tờ báo địa phương, báo ngành đã trở thành tiếng nói cổ vũ mạnh mẽ phong trào yêu nước, thi đua giết giặc lập công, sản xuất giỏi, học tập tốt, góp phần không nhỏ vào thắng lợi chung của dân tộc.

Chân dung các nhà báo – chiến sĩ, như: Trần Kim Xuyến (liệt sỹ đầu tiên của báo chí cách mạng Việt Nam), Nguyễn Thành Lê (nguyên chủ nhiệm, kiêm chủ bút Báo Độc Lập - Năm 1950, tại chiến khu Việt Bắc, ông là một trong những người được Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp giao nhiệm vụ thành lập Hội Nhà báo Việt Nam, giữ chức vụ Tổng Thư ký đầu tiên của Hội), Hồng Hà (một trong những gương mặt tiêu biểu nhất của nền báo chí cách mạng Việt Nam, gắn bó gần 70 năm với nghề báo từ Cách mạng Tháng Tám đến thời kỳ đổi mới - Ông là người tốc ký lịch sử, nhà kiến tạo đổi mới Báo Nhân Dân, người góp phần quan trọng làm nền của cách mạng đổi mới báo chí trong những năm cuối thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21 ở Việt Nam)… là những biểu tượng tiêu biểu cho tinh thần dấn thân, cho khát vọng thi đua bằng ngòi bút, bằng trái tim yêu nước cháy bỏng. Họ đã cống hiến trọn đời mình cho lý tưởng cách mạng, nhiều người trong số họ đã hy sinh ngoài mặt trận nhưng để lại những dòng viết bất tử.

Giai đoạn đổi mới: Thi đua gắn liền với sáng tạo và trách nhiệm xã hội

Từ sau Đại hội VI của Đảng, báo chí bước vào một thời kỳ phát triển mới trong điều kiện đất nước đổi mới toàn diện. Trong bối cảnh xã hội có nhiều chuyển biến sâu sắc, báo chí không chỉ thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, chính sách mà còn đóng vai trò giám sát, phản biện xã hội, góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Phong trào thi đua yêu nước trong giới báo chí được cụ thể hóa bằng nhiều hoạt động: các nhà báo đã tích cực tham gia vào các phong trào thi đua, góp phần quan trọng trong việc khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết dân tộc, đặc biệt là trong các giai đoạn lịch sử quan trọng như kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay; Thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc: Báo chí đã đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, cổ vũ nhân dân tham gia vào các hoạt động xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ an ninh, quốc phòng; Thi đua đổi mới, nâng cao chất lượng báo chí: Trong những năm gần đây, các cơ quan báo chí đã đẩy mạnh các phong trào thi đua hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả và xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế; Thi đua viết về các tấm gương người tốt, việc tốt: Báo chí cũng tích cực tham gia vào các phong trào thi đua biểu dương, lan tỏa những tấm gương điển hình, những câu chuyện hay, những việc làm tốt trong xã hội, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Các phong trào thi đua trong giới báo chí không chỉ là những hoạt động mang tính hình thức, mà còn là những hoạt động thiết thực, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước: các giải báo chí quốc gia, giải báo chí về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng), giải báo chí tuyên truyền về Đại hội đảng bộ các cấp, giải báo chí viết về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Hội Nhà báo các địa phương cũng tích cực tham mưu tổ chức các Giải báo chí cấp tỉnh, thi đua sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao… Nhiều nhà báo, tòa soạn đã nỗ lực đổi mới tư duy làm báo, mạnh dạn chuyển mình để đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Họ không chỉ là những cây bút sắc sảo, mà còn là những công dân tiêu biểu, gắn bó sâu sắc với công cuộc xây dựng đất nước. Phong trào thi đua yêu nước từ đó lan tỏa thành động lực nội tại, thúc đẩy người làm báo không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ nghiệp vụ, đổi mới cách tiếp cận, phản ánh đa chiều và mang tính xây dựng.

Những tấm gương điển hình: Thi đua bằng hành động, bằng trái tim người làm báo

Phong trào thi đua yêu nước của giới báo chí không dừng lại ở những khẩu hiệu hay chỉ tiêu cứng nhắc. Điều quý giá nhất chính là những tấm gương nhà báo miệt mài cống hiến nơi tuyến đầu, nơi biên giới, hải đảo, vùng sâu vùng xa hay những điểm nóng về dịch bệnh, thiên tai. Trong đại dịch COVID-19, hàng nghìn nhà báo đã gác lại an toàn cá nhân để lao vào tâm dịch, đưa tin kịp thời, trung thực, lan tỏa năng lượng tích cực và định hướng dư luận xã hội. Những bài báo, phóng sự, bản tin trên sóng phát thanh – truyền hình, báo in, báo điện tử… đã trở thành sợi dây kết nối giữa Chính phủ với Nhân dân, giữa những vùng cách ly với cộng đồng, giữa người dân với niềm tin và hi vọng.

dai hoi thi dua yeu nuoc hoi nha bao viet nam giai doan 2020 2025 da ton vinh 22 tap the 17 nha bao tieu bieu — Đại hội thi đua yêu nước Hội Nhà báo Việt Nam giai đoạn 2020-2025: Đã tôn vinh 22 tập thể, 17 nhà báo tiêu biểu.

Cũng không thể không nhắc đến những nhà báo điển hình trong lĩnh vực điều tra, chống tiêu cực, bảo vệ lợi ích công. Họ đối mặt với không ít hiểm nguy nhưng vẫn kiên cường đấu tranh bằng ngòi bút – một thứ “vũ khí không khói súng” nhưng có sức mạnh đặc biệt. Họ là hiện thân của phong trào thi đua yêu nước trong báo chí hôm nay: dũng cảm, trung thực, vì lẽ phải và vì Nhân dân.
Với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp của những người làm báo, Hội Nhà báo Việt Nam trong suốt 75 năm qua luôn là lực lượng đi đầu trong việc phát động, duy trì và phát triển các phong trào thi đua yêu nước trong giới báo chí.

Hội Nhà báo Việt Nam đã phát động các phong trào thi đua yêu nước trong toàn thể hội viên, nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua hướng về Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc. Hội đã nhấn mạnh việc lấy kết quả công tác thi đua làm một tiêu chí để đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý. Hội cũng đã trao tặng Bằng khen cho các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2015-2020. Cụ thể, Hội Nhà báo Việt Nam đã phát động phong trào Thi đua yêu nước giai đoạn 2020-2025, trong đó có các nội dung chính sau: Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, nhấn mạnh việc lấy kết quả thi đua là một tiêu chí để đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý; Tổ chức các hoạt động thi đua hướng về Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc: Đẩy mạnh các phong trào thi đua trong toàn hội, chào mừng sự kiện quan trọng của đất nước; Tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc: Khen thưởng các tập thể và cá nhân có đóng góp tích cực trong phong trào thi đua yêu nước; phong trào Hội Nhà báo Việt Nam tiên phong, đổi mới, đồng lòng phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân: Đoàn kết - Kỷ cương - Chuyên nghiệp - Sáng tạo... Thông qua các phong trào thi đua này, Hội Nhà báo Việt Nam mong muốn tạo động lực to lớn, khích lệ hội viên tích cực tham gia vào các hoạt động của hội và đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Thi đua trong kỷ nguyên số: Hành trình mới, thách thức mới

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự bùng nổ của công nghệ truyền thông, báo chí đang đứng trước những cơ hội và thách thức đan xen. Truyền thông xã hội phát triển nhanh chóng, xu hướng “mỗi người dân là một nhà báo” đặt ra yêu cầu cao hơn về tính chính xác, minh bạch và đạo đức nghề nghiệp.

Phong trào thi đua yêu nước trong báo chí vì thế cũng cần một diện mạo mới, đó là thi đua sáng tạo trong chuyển đổi số, làm chủ công nghệ, sản xuất nội dung chất lượng cao và nhanh nhạy. Các tòa soạn cần thi đua cả về nội dung lẫn hình thức, nâng cao mức độ lan tỏa, khả năng tương tác và hiệu quả xã hội.

Thi đua cũng đồng nghĩa với việc giữ gìn kỷ luật phát ngôn, đạo đức người làm báo trong môi trường đa chiều. Không ít nhà báo trẻ hiện nay đã thể hiện bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng, không chạy theo xu hướng giật gân, không bị lôi cuốn bởi “bẫy câu view” mà kiên định với giá trị cốt lõi: thông tin trung thực – kịp thời – vì lợi ích Nhân dân.

Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam là lịch sử của những phong trào thi đua gắn với vận mệnh dân tộc. Mỗi giai đoạn, mỗi thế hệ người làm báo lại khắc ghi một mốc son thi đua bằng trí tuệ, bản lĩnh, đạo đức và tinh thần yêu nước. Những tấm gương nhà báo dũng cảm, những tác phẩm báo chí chất lượng cao, những tập thể đoàn kết vượt khó… là minh chứng sống động cho sức mạnh thi đua yêu nước trong báo chí. Đó chính là hành trang quý báu để báo chí Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò dẫn dắt, định hướng, lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong xã hội.

Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, phát hiện, nhân rộng điển hình tiên tiến, mô hình mới, cách làm sáng tạo, hiệu quả làm nòng cốt trong các phong trào thi đua; xây dựng chuyên trang, chuyên mục điển hình tiên tiến. Nâng cao chất lượng công tác giám sát thực hiện Luật Báo chí; 10 Điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo; Quản lý sinh hoạt của hội viên phóng viên cơ quan báo chí thường trú tại địa phương; Bộ 12 tiêu chí văn hóa trong cơ quan báo chí và văn hóa người làm báo Việt Nam. Đó chính là những việc làm thiết thực để tiếp tục nhân rộng phong trào thi đua trong báo giới, để mỗi người làm báo luôn là ‘chiến sĩ tiên phong’ trên mặt trận văn hóa, tư tưởng, góp phần xây dựng một Việt Nam hùng cường, văn minh, hiện đại.

nguồn: Đặc san Người làm báo Hưng Yên số 97