Nhà báo cần thay đổi mình để bắt kịp thời đại

Thứ tư - 17/07/2024 14:43

Song hành cùng sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, việc chuyển đổi của báo chí từ báo in sang báo điện tử, các loại hình truyền thông đa phương tiện... đang tạo ra môi trường báo chí số đầy cơ hội và thách thức. Điều đó càng đòi hỏi người làm báo phải tích cực thay đổi, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ để bắt kịp xu thế thời đại, làm chủ được kỹ thuật mới trong quá trình tác nghiệp.

Chiến lược Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký ban hành ngày 6/4/2023 đặt mục tiêu đến năm 2025 đưa nội dung lên các nền tảng số với tỷ lệ 70% cơ quan báo chí sử dụng các nền tảng số, 50% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích và xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động. Đến năm 2030, hướng tới mục tiêu 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng số, 90% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động.

Báo chí hiện đại đã có những bước chuyển mình rõ rệt. Theo xu hướng phát triển của thời đại, nhiều phóng viên, nhà báo tại các tòa soạn báo hay đài phát thanh – truyền hình đã thay đổi cách tác nghiệp. Nhiều sự việc nóng tại hiện trường, những buổi họp báo thời sự đã được livestream trực tiếp truyền tải thông tin đến mọi người. Đối với những sự kiện lớn hơn, các đơn vị đã trang bị các thiết bị chuyên dụng như xe vệ tinh, xe màu... để phục vụ công tác đưa tin. Giữa môi trường báo chí 4.0 đang thay đổi nhanh chóng, mạnh mẽ, công nghệ trở thành cộng sự đắc lực cho đội ngũ phóng viên để thỏa sức sáng tạo sản phẩm truyền thông mới, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung như: Infographic, Megastory, E-magazine, Long-form... Việc ứng dụng công nghệ vào làm báo giúp giải phóng sức lao động của nhà báo, tạo cho họ có thêm thời gian, điều kiện sáng tạo, học tập và tiếp thu công nghệ, cống hiến nhiều hơn cho xã hội và đem lại các sản phẩm tốt hơn phục vụ nhu cầu công chúng.

Công nghệ 4.0 đã tác động trực tiếp đến báo chí, mang đến một hơi hướng mới hiện đại hơn, đồng thời, đòi hỏi phóng viên, nhà báo đa dạng hơn trong khả năng tác nghiệp tại hiện trường. Những người làm báo không chỉ có kỹ năng thu thập thông tin, phỏng vấn, viết bài mà còn cần phải sử dụng thành thạo công nghệ để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh. Nhà báo trong thời đại công nghệ 4.0 không chỉ cần làm tốt chuyên môn của mình mà còn cần phải trở thành một nhà báo đa phương tiện. Trước kia, người làm báo in sẽ chỉ cần phỏng vấn, viết bài, chụp ảnh và gửi duyệt; người làm báo phát thanh thì chỉ cần phỏng vấn, viết bài, dựng file âm thanh, hay người làm báo truyền hình thì quay hình ảnh, viết bài và dựng thành video. Tuy nhiên, người làm báo hiện đại cần giỏi các kỹ năng phỏng vấn, chụp ảnh, quay phim, ghi âm... để có thể tạo ra các sản phẩm đa dạng hình thức thể hiện. Trước sự phát triển của cuộc cách mạng công nghệ 4,0, cách thức tiếp cận thông tin của độc giả thay đổi, đòi hỏi phóng viên, nhà báo cũng phải thay đổi theo. Nếu không muốn mình bị tụt hậu, mỗi người làm báo phải tự trau dồi cho bản thân mình. Không ai có thể khẳng định đã "đủ tuổi" với nghề mà không cần trau dồi, học hỏi. Bất kể ai, ở độ tuổi nào, cấp bậc nào cũng đều cần tìm tòi để nâng cao năng lực chuyên môn của bản thân. Hiện nay, với các nhà báo trong mỗi chuyến tác nghiệp không chỉ là cuốn sổ, cây bút để ghi chép mà còn cả điện thoại thông minh, máy ảnh, máy quay, laptop…để phục vụ cho việc sáng tạo tác phẩm. Trong thời đại công nghệ đòi hỏi các nhà báo phải biết sử dụng một số phần mềm đơn giản để có thể thực hiện tác nghiệp ngay tại hiện trường như trên điện thoại thông minh hoặc các thiết bị kết nối khác. Những phần mềm chỉnh sửa âm thanh với báo phát thanh hoặc chỉnh sửa hình ảnh với báo truyền hình.

Bên cạnh đó, trình độ của phóng viên, nhà báo trong cách truyền tải thông tin cũng nắm vai trò quan trọng trong thời đại công nghệ số. Nếu một thông tin hay, đề tài hấp dẫn nhưng lại được thể hiện bởi một phóng viên, nhà báo diễn giải kém hoặc mặc trang phục không lịch sự thì cũng làm giảm sự tương tác với công chúng. Có thể nói, hằng ngày, có vô số tin tức diễn ra trên internet, điều mà các phóng viên, nhà báo cần làm là thay đổi mình để bắt kịp xu hướng của thời đại công nghệ số, trau dồi để trở thành một nhà báo đa phương tiện và truyền tải thông tin nhanh và chính xác.

Thay đổi cách thức làm việc đối với báo chí là điều tất yếu, nhưng cho dù công nghệ có thay đổi đến đâu thì báo chí vẫn phải giữ cho được những giá trị phổ quát, là trách nhiệm xã hội, là tính tin cậy trong thông tin, là sự truyền cảm hứng cho người đọc... Có như vậy, báo chí mới làm tròn vai của mình, phục vụ quần chúng nhân dân, tạo niềm tin vững chắc trong nhân dân.