Bất cứ nghề nghiệp nào cũng cần phải có chuẩn mực đạo đức riêng. Đạo đức nghề nghiệp của người làm báo là những chuẩn mực rất quan trọng đã được Hội Nhà báo Việt Nam cụ thể hóa thành 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo. Đây được xem là bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp nhằm dẫn dắt, hướng dẫn, đòi hỏi mỗi người làm báo phải luôn tuân thủ bằng cả lương tâm và trách nhiệm của mình trong hoạt động nghề nghiệp.
Trong quá trình phát triển, các cơ quan báo chí không chỉ tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước mà còn luôn phản ánh kịp thời những tấm gương người tốt, việc tốt, mô hình hay, cách làm hiệu quả đồng thời phản ánh những vấn đề tiêu cực, mặt trái của xã hội… với một đích đến cuối cùng để xây dựng, kiến thiết quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Quá trình tác nghiệp, những người làm báo là người trực tiếp đi tìm hiểu sự việc, sự kiện, tiếp xúc với nhân vật nhằm đưa thông tin trên các loại hình báo chí phục vụ công chúng. Nếu người làm báo thiếu rèn luyện về đạo đức nghề nghiệp, thông tin, tuyên truyền không trung thực, thiếu khách quan, không công tâm về sự kiện, sự việc hoặc có tâm không trong sáng, vụ lợi, dẫn đến bóp méo thông tin sẽ làm cho công chúng hiểu không đúng hoặc có cách nhìn sai lệch về sự kiện, sự việc, gây nguy hiểm cho xã hội. Do vậy, thông tin sự thật về sự việc, sự kiện một cách trung thực, khách quan, công tâm là một trong những thuộc tính về đạo đức nghề nghiệp, đòi hỏi tất cả những người làm báo phải đặc biệt giữ gìn.
Tron;g những năm gần đây, trên cả nước xảy ra không ít vụ vi phạm pháp luật khi nhiều phóng viên, nhà báo lợi dụng nghề nghiệp đi dọa dẫm, sách nhiễu, tống tiền các cá nhân, doanh nghiệp; một số người có hành vi lừa đảo người dân và các tổ chức để vụ lợi, vun vén lợi ích cá nhân. Không ít người làm báo bị “bẻ cong” ngòi bút, sa ngã, thậm chí rơi vào vòng lao lý. Mặc dù, đây chỉ là con số ít nhưng đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới hình ảnh của đội ngũ những người làm báo chân chính. Đồng thời, làm giảm niềm tin của công chúng vào những người cầm bút luôn giữ trong mình tinh thần trách nhiệm, thái độ nghiêm túc đối với công việc.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm đạo đức nghề nghiệp của một số người làm báo, chủ yếu là một số cơ quan báo chí chưa thực sự coi trọng vấn đề giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp cho nhà báo, chưa quan tâm đến việc đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ; bản thân phóng viên, nhà báo thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, không vượt qua được sự cám dỗ của vật chất; một số người làm báo hạn chế về chuyên môn, thiếu kiến thức về nghiệp vụ báo chí, sử dụng mạng xã hội không đúng đắn, không bám sát các quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo, từ đó nảy sinh tiêu cực.
Trong giai đoạn 4.0 hiện nay, khi mà hội nhập quốc tế sâu rộng, bùng nổ thông tin trên không gian mạng, sự chống phá của các thế lực thù địch là những yếu tố tác động lớn đến ngòi bút của người làm báo. Vì vậy, đòi hỏi các cơ quan báo chí, các cấp Hội Nhà báo cần quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị, nghiệp vụ báo chí cho người làm báo. Bản thân mỗi phóng viên, nhà báo cần không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ để tiếp cận các loại hình báo chí hiện đại, đa phương tiện, có kiến thức sâu rộng trên các lĩnh vực đồng thời không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, giữ gìn phẩm chất của người làm báo trước sự tác động, mua chuộc, lôi kéo và cám dỗ của những lợi ích vật chất, kiên quyết loại bỏ tư tưởng lệch lạc, tha hóa, biến chất, quyết giữ gìn “mắt sáng, lòng trong, bút sắc. Mỗi nhà báo cần có trách nhiệm để góp phần xây dựng đội ngũ những người làm báo vững vàng về lập trường, quan điểm; trong sáng về đạo đức, lối sống; sắc bén về chuyên môn, nghiệp vụ.
Hồng Ngọc
Chi hội Báo Hưng Yên